Zalecane badania do wykonania przy planowaniu ciąży

lek. Ewa Kała, gine­ko­log

W życiu więk­szo­ści kobiet przy­cho­dzi taki moment, gdy poja­wia się myśl o powięk­sze­niu rodzi­ny. Cią­ża to stan, któ­ry zmie­nia kobie­ce cia­ło, a tak­że powo­du­je wie­le zmian w naszej codzien­no­ści, nawy­kach żywie­nio­wych i sty­lu życia. Jest dużym wyzwa­niem dla kobie­ty i jej orga­ni­zmu oraz waż­nym wyda­rze­niem w jej życiu. Z tych wszyst­kich powo­dów war­to się do nie­go dobrze przy­go­to­wać.

Na począt­ku zazna­czam, że nie ma odgór­nych zale­ceń i wytycz­nych co do badań, któ­re powin­ny być wyko­na­ne przed cią­żą. Moż­na spo­tkać się z róż­nym podej­ściem leka­rzy i każ­de z nich będzie dobre. Oczy­wi­ście inne będzie postę­po­wa­nie, jeże­li przed pla­no­wa­nym poczę­ciem bory­ka­my się z pro­ble­ma­mi zdro­wot­ny­mi. W takim przy­pad­ku koniecz­ne jest indy­wi­du­al­ne podej­ście, a zakres badań i zale­ceń może być w róż­nych przy­pad­kach zupeł­nie inny.

Bada­nia, o któ­rych powin­ny­śmy pomy­śleć przed cią­żą:

1. Bada­nie gine­ko­lo­gicz­ne – przed pla­no­wa­niem poczę­cia war­to udać się na wizy­tę do gine­ko­lo­ga. Nie­za­leż­nie od tego, jak zdro­wo się czu­je­my, waż­ne, żeby na pod­sta­wie wywia­du i bada­nia gine­ko­lo­gicz­ne­go spe­cja­li­sta oce­nił nasze zdro­wie ogól­ne oraz ewen­tu­al­ne czyn­ni­ki mogą­ce utrud­niać zaj­ście w cią­żę.

Moż­li­we, że zosta­ną tak­że wyko­na­ne: USG narzą­du rod­ne­go oraz cyto­lo­gia – bada­nie prze­sie­wo­we w kie­run­ku raka szyj­ki maci­cy. Oba bada­nia pogłę­bią oce­nę nasze­go sta­nu zdro­wia. W zależ­no­ści od wyni­ków wstęp­nych badań lekarz może zle­cić dodat­ko­wo: mor­fo­lo­gię krwi, bada­nie ogól­ne moczu oraz oce­nę funk­cjo­no­wa­nia tar­czy­cy poprzez bada­nie TSH. Pra­wi­dło­wa pra­ca tego narzą­du ma duże zna­cze­nie w rów­no­wa­dze hor­mo­nal­nej, a zabu­rze­nia w tej pra­cy czę­sto bywa­ją przy­czy­ną pro­ble­mów z zaj­ściem w cią­żę.

Przy oka­zji wizy­ty w tzw. Porad­ni „K” dobrze jest wybrać leka­rza, któ­ry będzie naszą cią­żę pro­wa­dził. W cza­sie cią­ży cze­ka nas wie­le wizyt w gabi­ne­cie gine­ko­lo­gicz­nym i waż­ne jest, żeby­śmy mia­ły zaufa­nie do oso­by, któ­ra będzie nam towa­rzy­szyć jako lekarz pro­wa­dzą­cy w tym wyjąt­ko­wym cza­sie.

2. Kon­tro­la u sto­ma­to­lo­ga – bar­dzo istot­ne jest spraw­dze­nie sta­nu zdro­wia naszych zębów oraz wyle­cze­nie ewen­tu­al­nej próch­ni­cy przed cią­żą. Dla­cze­go jest to tak waż­ne?

Po pierw­sze, cią­ża pre­dys­po­nu­je do roz­wo­ju nie­wy­le­czo­nych zmian próch­ni­czych, któ­re mogą się roz­sze­rzać i prze­cho­dzić w uogól­nio­ne zaka­że­nie. To z kolei może pro­wa­dzić nawet do poro­nie­nia lub poro­du przed­wcze­sne­go.

Po dru­gie, pro­ble­ma­tycz­na w cią­ży będzie koniecz­ność posze­rze­nia dia­gno­sty­ki sto­ma­to­lo­gicz­nej o bada­nie radio­lo­gicz­ne. Pro­mie­nie rent­ge­now­skie mają tera­to­gen­ny wpływ na płód, więc odra­dza się ich sto­so­wa­nie w cza­sie cią­ży, jeże­li nie jest to nie­zbęd­nie koniecz­ne. Pamię­taj­my zatem, aby dia­gno­sty­ka i lecze­nie den­ty­stycz­ne były wyko­na­ne przed pla­no­wa­nym poczę­ciem.

3. Szcze­pie­nia – war­to spraw­dzić stan immu­no­lo­gicz­ny nasze­go orga­ni­zmu przed cią­żą i – jeśli to potrzeb­ne – pomy­śleć o jego wzmoc­nie­niu, czy­li zaszcze­pie­niu się prze­ciw­ko nie­któ­rym cho­ro­bom. Cho­dzi przede wszyst­kim o ospę wietrz­ną i różycz­kę, ponie­waż prze­by­cie ich w cią­ży może skut­ko­wać cięż­kim i nie­od­wra­cal­nym uszko­dze­niem pło­du.

Potrze­ba szcze­pień jest stwier­dza­na na pod­sta­wie wywia­du cho­ro­bo­we­go oraz ana­li­zy doku­men­ta­cji szcze­pień. W przy­pad­ku wąt­pli­wo­ści wyko­nu­je się bada­nia sero­lo­gicz­ne (obec­ność prze­ciw­ciał w krwi). W zależ­no­ści od naszej szcze­pion­ko­wej prze­szło­ści oraz od wie­ku, w któ­rym pla­nu­je­my cią­żę (cho­dzi o czas, któ­ry upły­nął od szcze­pień obo­wiąz­ko­wych), war­to rów­nież pomy­śleć o szcze­pie­niu prze­ciw­ko błonicy/tężcowi/krztuściowi (jed­na szcze­pion­ka), WZW typu B oraz gry­pie. Są to tzw. „nie­ży­we” szcze­pion­ki, dla­te­go mogą być wyko­ny­wa­ne rów­nież w cią­ży. Szcze­pie­nie prze­ciw­ko ospie wietrz­nej i różycz­ce to tzw. „żywe” szcze­pion­ki, dla­te­go nie zale­ca się ich sto­so­wa­nia w cią­ży. Jeże­li jest taka potrze­ba, nale­ży je wyko­nać przed cią­żą, a po szcze­pie­niu szcze­pion­ka­mi „żywy­mi” nale­ży uni­kać zaj­ścia w cią­żę przez co naj­mniej 4 tygo­dnie. Temat szcze­pień może wyda­wać się obszer­ny, dla­te­go war­to omó­wić go ze swo­im leka­rzem pod­czas wizy­ty w gabi­ne­cie gine­ko­lo­gicz­nym.

O czym, oprócz badań, nale­ży pomy­śleć przed cią­żą? Na pew­no war­to zasta­no­wić się nad naszym sty­lem życia, die­tą, aktyw­no­ścią fizycz­ną oraz suple­men­ta­cją odpo­wied­nich wita­min.

Coraz więk­sza świa­do­mość przy­szłych mam i chęć przy­go­to­wa­nia się do tego wyjąt­ko­we­go cza­su, jakim jest cią­ża to bar­dzo pozy­tyw­ne zja­wi­sko. Zachę­cam, aby pomy­śleć o tym z wyprze­dze­niem, a sko­rzy­sta­ją z tego nie tyl­ko nasze dzie­ci, ale tak­że my same.