Czy Polacy szczepią swoje dzieci przeciw grypie?

Według naj­now­sze­go bada­nia1 prze­pro­wa­dzo­ne­go przez Ogól­no­pol­ski Pro­gram Zwal­cza­nia Gry­py w sezo­nie 2020/2021 tyl­ko 1/3 rodzi­ców sko­rzy­sta­ła ze moż­li­wo­ści zaszcze­pie­nia swo­ich dzie­ci prze­ciw gry­pie, a ponad 60% bada­nych zade­kla­ro­wa­ło, iż tego już nie wyko­na w tym sezo­nie. Od lat wia­do­mo, że gry­pa to cho­ro­ba, któ­ra obja­wia się nagle, a jej prze­bieg może być gwał­tow­ny i w zna­czą­cym stop­niu osła­bić orga­nizm. Ist­nie­je wie­le metod ogra­ni­cza­nia roz­prze­strze­nia­nia się wiru­sa gry­py, jed­nak naj­sku­tecz­niej­szym spo­so­bem zapo­bie­ga­nia cho­ro­bie i jej groź­nym powi­kła­niom są szcze­pie­nia. Pomi­mo wie­lu dowo­dów potwier­dza­ją­cych sku­tecz­ność szcze­pień wyszcze­pial­ność wśród naj­młod­szych jest wciąż na zatrwa­ża­ją­co niskim pozio­mie.

Wśród naj­po­pu­lar­niej­szych powo­dów nie­chę­ci do nie­szcze­pień dzie­ci jest prze­ko­na­nie o bra­ku sku­tecz­no­ści szcze­pion­ki (22%), twier­dze­nie, że dziec­ko nigdy nie prze­cho­dzi­ło gry­py (21%) oraz brak reko­men­da­cji szcze­pie­nia ze stro­ny pedia­try (17%). Wie­le osób cał­ko­wi­cie lek­ce­wa­ży gry­pę lub uwa­ża, że to tyl­ko prze­zię­bie­nie, któ­re może być nie­bez­piecz­ne jedy­nie dla osób star­szych. Tym­cza­sem oka­zu­je się, że wirus gry­py jest rów­nież nie­bez­piecz­ny dla dzie­ci Z uwa­gi na nie w peł­ni roz­wi­nię­ty układ odpor­no­ścio­wy, ponie­waż nie mają one w peł­ni roz­wi­nię­te­go ukła­du odpor­no­ścio­we­go. Są one nara­żo­ne nie tyl­ko na zacho­ro­wa­nie, ale tak­że na groź­ne powi­kła­nia pogry­po­we, takie jak: zapa­le­nie ucha środ­ko­we­go, zapa­le­nie płuc, zapa­le­nie zatok obocz­nych nosa, drgaw­ki gorącz­ko­we i inne. Wirus gry­py nie wybie­ra, a dzie­ci są szcze­gól­nie nara­żo­ne na zacho­ro­wa­nie i cięż­kie powi­kła­nia pogry­po­we, więc powin­ny pod­le­gać szcze­pie­niom. Nie­ste­ty małe dzie­ci nie są w sta­nie prze­ka­zać dokład­nych dole­gli­wo­ści, któ­re im doskwie­ra­ją, dla­te­go tak łatwo gry­pę pomy­lić z inną cho­ro­bą.

Kolej­ną przy­czy­ną nie­szcze­pie­nia dzie­ci, poda­wa­ną przez 9% ankie­to­wa­nych była oba­wa dziec­ka przed igłą i zastrzy­kiem. Nale­ży jed­nak pod­kre­ślić, że na ryn­ku dostęp­na jest szcze­pion­ka dono­so­wa dla dzie­ci, któ­ra jest w 50% refun­do­wa­na dla dzie­ci od ukoń­czo­nych 2 lat do skoń­czo­nych 5 lat.

Gry­pa to szcze­gól­na cho­ro­ba, z któ­rą wią­żą się nie tyl­ko nie­przy­jem­ne obja­wy, ale też poważ­ne powi­kła­nia pocho­ro­bo­we. Naj­bar­dziej nara­żo­ne gru­py to senio­rzy, dzie­ci oraz kobie­ty w cią­ży. Pomi­mo wie­lu badań potwier­dza­ją­cych to, że szcze­pion­ki są sku­tecz­ne i bez­piecz­ne, wie­lu rodzi­ców nadal nie decy­du­je się na zaszcze­pie­nie swo­ich pociech. Szczyt sezo­nu gry­po­we­go przy­pa­da na okres mię­dzy stycz­niem a mar­cem, zatem wciąż nie jest za póź­no, aby zaszcze­pić się prze­ciw gry­pie. Jest to nie­zwy­kle istot­ne zwłasz­cza teraz, gdy dzie­ci, któ­re uwa­ża­ne są za trans­mi­ter wiru­sów gry­py, powró­ci­ły do szkół. Każ­de­go roku w Pol­sce wystę­pu­je bar­dzo niski pro­cent zaszcze­pie­nia dzie­ci prze­ciw gry­pie i wyno­si zazwy­czaj zale­d­wie 1%2.

Naj­młod­si odpo­wia­da­ją za trans­mi­sję wiru­sów gry­py w śro­do­wi­sku, to ozna­cza, że są głów­ny­mi wek­to­ra­mi zaka­że­nia wiru­sem, zarów­no wśród swo­ich rówie­śni­ków, jak i rodzi­ców, dziad­ków, rodzeń­stwa i dla resz­ty spo­łe­czeń­stwa. Zaszcze­pie­nie tyl­ko co pią­te­go dziec­ka może zmniej­szyć ryzy­ko wystą­pie­nia gry­py wśród resz­ty spo­łe­czeń­stwa o bli­sko poło­wę” – tłu­ma­czy dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Pre­zes Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Wak­cy­no­lo­gii.

Rodzi­ce, któ­rzy zde­cy­do­wa­li się na zaszcze­pie­nie swo­ich dzie­ci (38%) w obec­nym sezo­nie jako głów­ne powo­dy swo­jej decy­zji poda­ją: pro­fi­lak­ty­kę, chęć unik­nię­cia powi­kłań pogry­po­wych oraz reko­men­da­cję tego szcze­pie­nia przez leka­rza pedia­trę. Nie­co czę­ściej niż co czwar­ta bada­na oso­ba szcze­pi dzie­ci z uwa­gi na zwięk­szo­ne zagro­że­nie zaka­że­nia w przed­szko­lu lub szko­le. Istot­nym czyn­ni­kiem prze­ma­wia­ją­cym za zaszcze­pie­niem dzie­ci było rów­nież to, że zna­jo­mi ankie­to­wa­nych szcze­pią swo­je dzie­ci – aż 24% bada­nych zazna­czy­ło taką odpo­wiedź. Zde­cy­do­wa­na więk­szość respon­den­tek i respon­den­tów, któ­rzy w tym sezo­nie zaszcze­pi­li swo­je dzie­ci, dekla­ru­je chęć zaszcze­pie­nia ich rów­nież w przy­szłym sezo­nie.

————————————————————————————————————————————–

Ogól­no­pol­ski Pro­gram Zwal­cza­nia Gry­py jest ini­cja­ty­wą spo­łecz­ną nie­za­leż­nych eks­per­tów medycz­nych. Pro­gram od ponad 6 lat pro­wa­dzi w Pol­sce dzia­ła­nia edu­ka­cyj­ne na rzecz budo­wa­nia świa­do­mo­ści zagro­żeń wyni­ka­ją­cych z tej cho­ro­by, jak i pod­nie­sie­nia pozio­mu wyszcze­pial­no­ści prze­ciw gry­pie, zarów­no wśród pacjen­tów z grup ryzy­ka, jak też w całym spo­łe­czeń­stwie. Orga­ni­za­to­rem Spo­łecz­nej Kam­pa­nii Infor­ma­cyj­nej powsta­łej w ramach Pro­gra­mu jest Fun­da­cja Nadzie­ja dla Zdro­wia. Dzia­ła­nia skie­ro­wa­ne są do śro­do­wi­ska medycz­ne­go, opi­nii publicz­nej, samo­rzą­du oraz do pra­co­daw­ców. Przed­się­wzię­cie spo­tka­ło się z apro­ba­tą naj­waż­niej­szych insty­tu­cji dzia­ła­ją­cych na rzecz popra­wy zdro­wia publicz­ne­go, wie­lu orga­ni­za­cji zrze­sza­ją­cych leka­rzy, pra­co­daw­ców, związ­ki samo­rzą­dów i towa­rzy­stwa medycz­ne. Wię­cej infor­ma­cji na stro­nie www.opzg.pl

1 Ana­li­za przy­go­to­wa­na na pod­sta­wie wyni­ków bada­nia omni­bu­so­we­go, zbie­ra­nych za pomo­cą kwe­stio­na­riu­sza ankie­ty onli­ne w okre­sie 26.02–27.01.2021 r. w celu spraw­dze­nia opi­nii rodzi­ców do szcze­pie­nia dzie­ci prze­ciw gry­pie, N=616.

2 Bry­dak L.B., Gry­pa – pro­fi­lak­ty­ka i lecze­nie u dzie­ci i mło­dzie­ży, Stan­dar­dy Medyczne/Pediatria. 2019; T. 16: 162–171