Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej: w trosce o uśmiech, który zmienia życie
20 marca obchodzony jest Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej. To dobry moment, aby przypomnieć, że zdrowie jamy ustnej ma znaczący wpływ na nasze codzienne życie i ogólną kondycję organizmu. Badania Światowej Organizacji Zdrowia wskazują, że aż 3,5 miliarda ludzi na świecie zmaga się z chorobami jamy ustnej, co czyni je jednymi z najczęściej występujących problemów zdrowotnych. Co gorsze – liczba ta sukcesywnie rośnie, a próchnica dotyka mleczne zęby u coraz młodszych dzieci. Dlatego dowiedz się, jak skutecznie dbać o zdrowy uśmiech.
Choroby jamy ustnej pozostają najbardziej rozpowszechnionymi chorobami na świecie. Ich łączna liczba jest globalnie o około 1 miliard wyższa niż łączna liczba przypadków pięciu głównych chorób niezakaźnych. Nieleczona próchnica zębów stałych dotyka około 2 miliardów ludzi na całym świecie. Również statystyki dotyczące najmłodszych są alarmujące – na próchnicę zębów mlecznych cierpi już 514 milionów dzieci[1]. W Polsce, jak pokazuje monitoring Ministerstwa Zdrowia, nawet 40% trzylatków ma próchnicę obejmująca średnio jeden-dwa zęby. Im starsze dzieci, tym problem rośnie – aż 82% sześciolatków zmaga się z próchnicą[2].
Dlatego tak ważne jest promowanie prawidłowej higieny jamy ustnej. W tym celu od 2008 roku, dzięki inicjatywie Światowej Federacji Dentystycznej, obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej. Tegoroczne obchody odbywają się pod hasłem „Zdrowa jama ustna to szczęśliwy umysł”, aby podkreślić nierzadko pomijaną relację między stanem zdrowia jamy ustnej a dobrostanem psychicznym[3].
Zdrowy uśmiech oznacza szczęśliwsze życie
Dbanie o stan zdrowia jamy ustnej ma przełożenie na nasze ogólne samopoczucie i jakość życia. Badania wskazują, że zły stan zdrowia zębów może negatywnie wpływać na naszą pewność siebie i samoocenę. Może to prowadzić do zwiększenia poczucia izolacji czy nawet do trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych. Zostało również udowodnione, że zły stan uzębienia zwiększa ryzyko wystąpienia lęku i depresji, wpływając na ogólną jakość życia w dłuższej perspektywie[4]. Nieleczone choroby jamy ustnej mogą także negatywnie wpływać na możliwości zatrudnienia i przebieg naszej kariery, bowiem z badań wynika, że osoby z dobrym stanem zdrowia jamy ustnej są bardziej chętne do tworzenia więzi społecznych w ciągu życia[5].
Dlatego tak ważna jest odpowiednia profilaktyka. Eksperci z zakresu stomatologii podkreślają, że dbanie o zdrowie jamy ustnej powinno być tako samo naturalne, jak dbanie o zdrowie całego organizmu. Kluczowe zasady profilaktyki są proste i można je ująć w czterech prostych krokach: szczotkowanie zębów pastą z fluorem co najmniej dwa razy dziennie, stosowanie dodatkowych środków do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, żucie bezcukrowej gumy po jedzeniu, gdy nie ma możliwości umycia zębów, oraz regularne wizyty u dentysty.
– Zdrowie jamy ustnej to fundament naszego ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia, dlatego warto w naszym zabieganym trybie życia wprowadzić dobrą rutynę. Po jedzeniu, gdy nie mamy możliwości wyszczotkowania zębów, warto sięgnąć po bezcukrową gumę, której żucie stymuluje produkcję i przepływ śliny, co prowadzi do zmniejszenia kwasowości w jamie ustnej. To pomaga zapobiegać próchnicy, która nieleczona może doprowadzać do dalszych problemów np. ze zdrowiem układu oddechowego, serca i układu krążenia. Nawet drobne zmiany w codziennych nawykach to inwestycja nie tylko w zdrowy uśmiech, ale też zdrowsze życie – podkreśla Profesor Marzena Dominiak, Prorektor ds. Strategii Rozwoju UM we Wrocławiu oraz Prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego – partnera realizowanej wspólnie z firmą Mars kampanii edukacyjnej „Dziel się Uśmiechem”.
Zdrowy uśmiech od małego
Kształtowanie prawidłowych nawyków w zakresie dbania o zęby jest kluczowe już w najmłodszych latach. 1 na 5 dzieci na świecie cierpi z powodu złego stanu zdrowia jamy ustnej, mimo że większości tych problemów można zapobiec.
– Badania wskazują na silną zależność pomiędzy jakością higieny jamy ustnej rodziców, a nawykami ich dzieci. Dlatego kluczowe jest kształtowanie pozytywnych wzorców poprzez przykład dorosłych. Regularne szczotkowanie, nitkowanie, krótkotrwałe żucie gumy bez cukru po posiłkach oraz systematyczne wizyty kontrolne, pomogą skutecznie zapobiec próchnicy. Próchnica w zębach mlecznych rozwija się szybko, a nieleczone zęby mleczne z aktywnymi zmianami próchnicowymi mogą sprawić, że wyrzynające się zęby stałe będą na nią bardziej narażone – podkreśla Profesor Dorota Olczak-Kowalczyk, Prezeska Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej będącego partnerem merytorycznym akcji Orbit „Dziel się Uśmiechem”.
13 lat wspólnej troski o zdrowe uśmiechy najmłodszych „Dziel się Uśmiechem”
Odpowiadając na problem próchnicy u dzieci w Polsce, Mars od 2023 roku, we współpracy z Polskim Czerwonym Krzyżem oraz Polskim Towarzystwem Stomatologicznym i Polskim Towarzystwem Stomatologii Dziecięcej, prowadzi program edukacyjny Orbit® „Dziel się Uśmiechem”. Obecnie realizowana jest już 12. edycja, w ramach której kolejne 150 tysięcy uczniów z całej Polski ma szansę dowiedzieć się jak prawidłowo dbać o zęby. Do tej pory w programie wzięło udział ponad 1 milion uczniów z klas 0–3 szkół podstawowych.
[1] WHO Global Oral Health Report, 2022 r.
[2] Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej i jego uwarunkowań w latach 2016–2020. Ocena stanu zdrowia jamy ustnej i jego uwarunkowań w populacji polskiej w wieku 6, i 10 oraz 15 lat w 2018 roku, red. Dorota Olczak-Kowalczyk. Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Warszawa 2019.
[3] https://www.worldoralhealthday.org/campaign-theme-2025.
[4] https://anzmh.asn.au/blog/how-oral-problems-affect-your-self-esteem.
[5] https://www.dentistryiq.com/personal-wellness/article/14284365/4‑ways-oral-health-affects-your-quality-of-life.
