Techniki rekonstrukcyjne u pacjentek leczonych z powodu raka piersi

Lek. Iwo­na Łak­sa

Lecze­nie ope­ra­cyj­ne raka pier­si (nie­za­leż­nie od jego rodza­ju) zawsze pozo­sta­wia po sobie ślad w posta­ci bli­zny. Ponad­to po zabie­gu oszczę­dza­ją­cym poja­wić się może znie­kształ­ce­nie pier­si ope­ro­wa­nej, jak rów­nież asy­me­tria w sto­sun­ku do pier­si zdro­wej. Zabie­gi rekon­struk­cyj­ne mają na celu przy­wró­ce­nie este­ty­ki, a dzię­ki temu popra­wę jakość życia pacjent­ki. Ist­nie­je wie­le tech­nik odtwór­czych mają­cych zasto­so­wa­nie w chi­rur­gii raka pier­si – wszyst­kie mają swo­je zale­ty i wady, jak rów­nież ogra­ni­cze­nia.

Lecze­nie rekon­struk­cyj­ne może zostać prze­pro­wa­dzo­ne rów­no­cze­śnie z zabie­giem lecz­ni­czym (tzw. natych­mia­sto­wa rekon­struk­cja), jak rów­nież w ter­mi­nie póź­niej­szym (rekon­struk­cja odro­czo­na).

Kie­dy zatem zde­cy­do­wać się na zabieg rekon­struk­cyj­ny? Na to pyta­nie nie ma jed­nej dobrej odpo­wie­dzi. Opty­mal­ny czas ope­ra­cji odtwór­czych zale­ży od sytu­acji kli­nicz­nej pacjent­ki – przede wszyst­kim od stop­nia zaawan­so­wa­nia nowo­two­ru oraz tera­pii onko­lo­gicz­nej, jaka będzie koniecz­na. Jed­nak z pew­no­ścią naj­lep­szym momen­tem do roz­mo­wy z chi­rur­giem na ten temat jest już etap pla­no­wa­nia lecze­nia – co pozwo­li uwzględ­nić życze­nia cho­rej w pla­nie tera­peu­tycz­nym (z zastrze­że­niem, że życze­nia te nie mogą wpły­wać nega­tyw­nie na tera­pię onko­lo­gicz­ną).

Wyróż­nia­my trzy pod­sta­wo­we typy zabie­gów rekon­struk­cyj­nych:

z uży­ciem implan­tów, z uży­ciem tka­nek wła­snych, kom­bi­na­cja powyż­szych metod.

Rekon­struk­cja za pomo­cą implan­tów: tech­nicz­nie łatwiej­sza od rekon­struk­cji z uży­ciem tka­nek wła­snych pacjen­tek, powo­du­je mniej blizn (nie pobie­ra się tka­nek z innych oko­lic cia­ła), pierś nie zmie­nia kształ­tu w przy­pad­ku zmia­ny masy cia­ła pacjent­ki.

Wady: mniej natu­ral­ny efekt w porów­na­niu do uży­cia tka­nek wła­snych, implant jako cia­ło obce może wywo­ły­wać reak­cję obron­ną orga­ni­zmu – m.in. wytwo­rze­nie toreb­ki włók­ni­stej (kap­su­ły), zabieg nie jest zale­ca­ny u pacjen­tek leczo­nych radio­te­ra­pią (jak rów­nież takich, u któ­rych takie lecze­nie jest w planie),u cho­rych pod­da­wa­nych odro­czo­nej rekon­struk­cji koniecz­ne są dwa zabie­gi – pierw­szy z zało­że­niem eks­pan­de­ra roz­sze­rza­ją­ce­go tkan­ki, a następ­nie wymia­na na implant.

Tech­ni­ki z uży­ciem tka­nek wła­snych pacjent­ki: efekt jest bar­dziej natu­ral­ny – pierś jest cie­plej­sza, bar­dziej mięk­ka w doty­ku, moż­li­we do zasto­so­wa­nia po prze­by­tej radio­te­ra­pii, jak rów­nież przed pla­no­wa­ny­mi naświe­tla­nia­mi zabie­gi dłuż­sze, bar­dziej roz­le­głe i trud­niej­sze tech­nicz­nie niż rekon­struk­cja za pomo­cą implan­tów, powsta­ją dodat­ko­we bli­zny.

Do rekon­struk­cji użyć moż­na: pła­tu poprzecz­ne­go mię­śnia pro­ste­go brzu­cha (TRAM) – z uwa­gi na ryzy­ko osła­bie­nia mię­śni brzu­cha obec­nie prak­tycz­nie nie­sto­so­wa­ny, pła­tu DIEP – pobie­ra się tyl­ko skó­rę i pod­skór­ną tkan­kę tłusz­czo­wą brzu­cha, bez usu­wa­nia mię­śnia poprzecz­ne­go brzu­cha, pła­tu z mię­śnia naj­szer­sze­go grzbie­tu.

Tkan­ki z innych oko­lic cia­ła nie są ruty­no­wo pobie­ra­ne i uży­wa­ne pod­czas zabie­gów odtwór­czych

Ponad­to ist­nie­je kil­ka mniej inwa­zyj­nych tech­nik pozwa­la­ją­cych na popra­wę kształ­tu pier­si, m. in. lipo­suk­cja (ode­ssa­nie tłusz­czu), bądź lipo­fil­ling – wstrzyk­nię­cie tkan­ki tłusz­czo­wej pobra­nej z innej oko­li­cy cia­ła pacjent­ki.

Pod­czas mastek­to­mii (nawet z zaosz­czę­dze­niem skó­ry) czę­sto ist­nie­je koniecz­ność usu­nię­cia bro­daw­ki i otocz­ki sut­ko­wej – rów­nież te ele­men­ty pier­si mogą zostać odtwo­rzo­ne (poprzez odpo­wied­ni tatu­aż, bądź ufor­mo­wa­nie z tka­nek wła­snych).

Obec­nie zabie­gi rekon­struk­cyj­ne pier­si sta­ły się ele­men­tem ruty­no­we­go postę­po­wa­nia, dzię­ki któ­re­mu zła­go­dzić moż­na kon­se­kwen­cje lecze­nia ope­ra­cyj­ne­go, a tym samym popra­wić jakość życia pacjent­ki. W pale­cie zabie­gów odtwór­czych znaj­du­je się wie­le tech­nik, któ­re nale­ży dobrać indy­wi­du­al­nie do każ­dej z cho­rych.

Jed­nak cię­żar decy­zji co do rekon­struk­cji spo­czy­wa na pacjent­ce – o ile wło­sy, któ­re wypa­dły pod­czas che­mio­te­ra­pii odro­sną, o tyle pierś pozo­sta­nie trwa­le zmie­nio­na lecze­niem ope­ra­cyj­nym. Bada­nia poka­zu­ją, że zde­cy­do­wa­na więk­szość pacjen­tek, któ­re zde­cy­do­wa­ły się na zabieg jest zado­wo­lo­na z jego efek­tów. Cho­re, w przy­pad­ku ponow­nej moż­li­wo­ści pod­ję­cia decy­zji wybra­ły­by to samo roz­wią­za­nie oraz dora­dza­ły­by takie postę­po­wa­nie pacjent­kom w podob­nej sytu­acji. Zabie­gów rekon­struk­cji nie nale­ży postrze­gać jako zabie­gów ści­śle z krę­gu este­tycz­nych, lecz rów­nież lecz­ni­czych – przy­wra­ca­ją­cych rów­no­wa­gę psy­chicz­ną i poczu­cie kobie­co­ści, po czę­sto wyczer­pu­ją­cym lecze­niu onko­lo­gicz­nym.

Piśmien­nic­two:

1. Wytycz­ne Natio­nal Com­pre­hen­si­ve Can­cer Network – wer­sja 1.2019 https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/breast.pdf

2. Rak pier­si – odbu­duj swo­je cia­ło i swo­je życie (red. Ahcan U, Pień­kow­ski T) Wyd. Ago­ra 2015 (wyda­nie pol­skie)