Woda w podróży — jak uniknąć problemów podczas wakacji?

Zanie­czysz­czo­na woda może być przy­czy­ną bar­dzo poważ­nych pro­ble­mów. Jeśli wybie­ra­my się w podróż zagra­nicz­ną, a szcze­gól­nie do innej stre­fy kli­ma­tycz­nej, koniecz­ne jest zadba­nie o dostęp do uzdat­nio­nej wody.

Problem z dostępem do wody pitnej na świecie

Według Świa­to­wej Orga­ni­za­cji Zdro­wia (WHO) nie­mal 2,1 mld ludzi na świe­cie nie ma dostę­pu do wody pit­nej, a pra­wie 159 mln osób spo­ży­wa zanie­czysz­czo­ną wodę ze źró­deł powierzch­nio­wych. Dane te wska­zu­ją na znacz­ne defi­cy­ty wody zdat­nej do spo­ży­wa­nia. W naszej stre­fie kli­ma­tycz­nej nie zma­ga­my się z tym pro­ble­mem, nato­miast pla­nu­jąc podróż do kra­jów egzo­tycz­nych, musi­my pomy­śleć tak­że o tym aspek­cie. W przy­pad­ku spo­ży­cia zanie­czysz­czo­nej bio­lo­gicz­nie lub che­micz­nie wody, może dojść do roz­wo­ju wie­lu cho­rób prze­no­szo­nych dro­gą pokar­mo­wą, jak np. bie­gun­ka podróż­nych wywo­ła­na bak­te­ria­mi E‑coli, Sal­mo­nel­la, Shi­gel­la), wiru­sa­mi (noro­wi­ru­sy, rota­wi­ru­sy, astro­wi­ru­sy) lub paso­ży­ta­mi. Zagro­że­nie bie­gun­ką podróż­nych jest w więk­szo­ści sytu­acji cało­rocz­ne i doty­ka duże­go pro­cen­ta tury­stów. Tyl­ko w nie­licz­nych miej­scach odno­to­wu­je się niż­sze wskaź­ni­ki pod­czas chłod­niej­szych dni.

Mając to na uwa­dze, war­to przed wyje­cha­niem na waka­cje odpo­wied­nio zadbać o ochro­nę przed drob­no­ustro­ja­mi znaj­du­ją­cy­mi się m.in. w zanie­czysz­czo­nej wodzie.

Jak zapobiegać zakażeniom przenoszonym przez wodę w czasie podróży?

Na zaka­że­nie wyni­ka­ją­ce ze spo­ży­wa­nia zanie­czysz­czo­nej wody jeste­śmy szcze­gól­nie nara­że­ni, jeśli spę­dza­my czas w rejo­nach, gdzie nie ma kana­li­za­cji czy bie­żą­cej wody. W tej sytu­acji, aby zapo­biec cho­ro­bom ukła­du pokar­mo­we­go, musi­my zaopa­trzyć się w wodę butel­ko­wa­ną (fabrycz­nie zamknię­tą). Doty­czy to zarów­no wody do picia, jak i np. mycia zębów. Prze­strze­ga­nie tej zasa­dy zmniej­sza istot­nie ryzy­ko zaka­że­nia prze­no­szo­ne­go dro­gą pokar­mo­wą. Inną meto­dą — gene­ru­ją­cą o wie­le niż­sze kosz­ty — jest uzdat­nia­nie wody poprzez zago­to­wa­nie i fil­tra­cję.

Istot­ne jest rów­nież zwra­ca­nie uwa­gi na wodę sto­so­wa­ną nie tyl­ko do picia, ale i higie­ny oso­bi­stej (zwłasz­cza mycia zębów) czy przy­go­to­wy­wa­nia żyw­no­ści. Infor­ma­cje na temat zdro­wia i bez­pie­czeń­stwa w trak­cie upra­wia­nia tury­sty­ki za gra­ni­cą moż­na zna­leźć na ofi­cjal­nej stro­nie agen­cji Cen­ter of Dise­ase Con­trol and Pre­ven­tion. Eks­per­ci wska­zu­ją, aby sto­so­wać nastę­pu­ją­ce zasa­dy bez­pie­czeń­stwa:

• uni­ka­nie potraw zawie­ra­ją­cych suro­we warzy­wa i owo­ce (ponie­waż mogły być one myte w zanie­czysz­czo­nej wodzie),
• uni­ka­nie picia napo­jów z lodem,
• pod­czas kąpie­li lub pły­wa­nia dba­nie o to, aby woda nie dosta­wa­ła się do nosa i ust,
• mycie zębów wodą butel­ko­wa­ną bądź uzdat­nio­ną.

Przezorny zawsze ubezpieczony. Jak uniknąć problemów z przewożeniem wody podczas kontroli na lotnisku?

Wystę­pu­je pewien pro­blem z zaopa­try­wa­niem się w wodę butel­ko­wa­ną na podróż, jeśli środ­kiem trans­por­tu jest samo­lot. Zanim jesz­cze tra­fi­my do celu, musi­my bowiem przejść przez kon­tro­lę bez­pie­czeń­stwa na lot­ni­sku. Prze­wo­że­nie pły­nów w tym przy­pad­ku nie zawsze jest oczy­wi­ste i może nas spo­tkać dodat­ko­wy stres, jeże­li mamy ze sobą butel­ki z wodą.

Jak zatem zadbać o nawod­nie­nie pod­czas prze­lo­tu? Roz­wią­za­nie jest pro­ste i pole­ga na zabra­niu ze sobą butel­ki fil­tru­ją­cej, któ­rą po przej­ściu przez bram­ki napeł­nisz wodą z dys­try­bu­to­rów znaj­du­ją­cych się na lot­ni­sku (bądź zwy­kłą wodą z kra­nu). Możesz tak postą­pić na wie­lu lot­ni­skach na całym świe­cie. To bar­dzo eko­lo­gicz­ne oraz tanie roz­wią­za­nie. Pozwa­la zadbać o pla­ne­tę, jak i oszczę­dzić pie­nią­dze.

Samodzielne uzdatnianie wody w podróży

Jeśli woda w miej­scu, do któ­re­go podró­żu­je­my nie jest uzdat­nio­na (ponie­waż jest to woda powierzch­nio­wa lub czer­pa­na ze stud­ni), ryzy­ko infek­cji jest wyso­kie. Sku­tecz­ną meto­dą na zabi­cie drob­no­ustro­jów znaj­du­ją­cych się w wodzie, jest jej zago­to­wa­nie, czy­li prze­go­to­wa­nie do tem­pe­ra­tu­ry wrze­nia. Taki pro­ces jest w sta­nie dopro­wa­dzić do zabi­cia zarów­no wiru­sów, bak­te­rii, jak i pier­wot­nia­ków.

Taką wodę war­to dodat­ko­wo oczy­ścić za pomo­cą fil­trów lub meto­da­mi che­micz­ny­mi (opie­ra­ją­cy­mi swo­je dzia­ła­nie o związ­ki chlo­ru, jodu i sre­bra). Musisz jed­nak wie­dzieć, że nawet naj­bar­dziej zaawan­so­wa­ne fil­try sto­so­wa­ne np. w butel­kach fil­tru­ją­cych, nie są w sta­nie zli­kwi­do­wać bak­te­rii czy wiru­sów (te giną w tem­pe­ra­tu­rze wrze­nia). Usu­wa­ją jed­nak chlor, meta­le cięż­kie czy inne zanie­czysz­cze­nia. Popra­wia­ją tak­że smak i zapach wody. Nie są nato­miast w sta­nie usu­nąć sil­nych zanie­czysz­czeń che­micz­nych czy pato­ge­nów — nie spra­wią zatem, że woda sta­nie się zdat­na do picia. Zale­ca się oczy­wi­ście ich sto­so­wa­nie, ponie­waż dają wie­le korzy­ści, ale w roli dodat­ko­wej — po uprzed­nim prze­go­to­wa­niu wody.

Inny spo­sób to wyko­rzy­sta­nie pro­mie­nio­wa­nia UV, nato­miast tego typu urzą­dze­nie wią­że się z wyso­kim wydat­kiem i jest w sta­nie uzdat­nić bar­dzo nie­wiel­kie ilo­ści wody.

W jakich miejscach na świecie możesz korzystać z wody z kranu bez uprzedniego jej przegotowania?

Oso­by wybie­ra­ją­ce się za gra­ni­cę, mogą łatwo spraw­dzić, czy w danym miej­scu woda jest bez­piecz­na do picia (czy­li czy jest pozba­wio­na cho­ro­bo­twór­czych drob­no­ustro­jów). Decy­du­je o tym tzw. WQI, czy­li Indeks Jako­ści Wody. To wskaź­nik uwzględ­nia­ją­cy bez­pie­czeń­stwo wody w ska­li od 0 do 100. Im wyż­sza war­tość wskaź­ni­ka, tym jakość wody jest lep­sza. Według WHO może­my śmia­ło pić wodę z kra­nu w miej­scach, gdzie wskaź­nik WQI wyno­si min. 70. War­to dodat­ko­wo ją fil­tro­wać, aby usu­nąć ewen­tu­al­ne dodat­ko­we zanie­czysz­cze­nia i popra­wić smak wody.

Źró­dło danych: WHO Guide­li­nes for Drin­king-water Quali­ty, autor info­gra­fi­ki — Bri­ta.

W miej­scach, gdzie Indeks Jako­ści Wody pla­su­je się poni­żej 70, koniecz­ne będzie korzy­sta­nie z wody butel­ko­wa­nej z fabrycz­nym zamknię­ciem. Jeśli jed­nak zale­ży nam na eko­lo­gii i poczy­nie­niu oszczęd­no­ści, zde­cy­do­wa­nie lep­szym roz­wią­za­niem będzie samo­dziel­ne uzdat­nia­nie wody poprzez goto­wa­nie oraz dodat­ko­wo fil­tra­cję za pomo­cą butel­ki fil­tru­ją­cej.

Zadbaj o optymalne nawodnienie w podróży. Jakich ilości wody potrzebujesz?

Pla­nu­jąc podróż do miej­sca, gdzie koniecz­ne jest zadba­nie o dostęp do uzdat­nio­nej wody, musisz uwzględ­nić kosz­ty zwią­za­ne z odpo­wied­nim nawod­nie­niem orga­ni­zmu. Pod­czas wyso­kich tem­pe­ra­tur nasz orga­nizm potrze­bu­je więk­szych ilo­ści wody, a zwy­kle to cie­plej­sze miej­sca są celem podró­ży zagra­nicz­nych. War­to więc roze­znać się w mini­mal­nych ilo­ściach dobo­wych wody, jakich musi­my dostar­czać. Są one nastę­pu­ją­ce dla poszcze­gól­nych grup wie­ko­wych i płci (doty­czy zapo­trze­bo­wa­nia pod­czas dni z wyso­ką tem­pe­ra­tu­rą):

• dzie­ci 1–3 lata — min. 2,25 l
• dzie­ci 4–6 lat — min. 2,6 l
• dzie­ci 7–9 lat — min. 2,75 l
• dzie­ci 10–12 lat — min. 3,1 l
• dzie­ci 13–15 lat — 3,35 l
• kobie­ty — 3 l
• męż­czyź­ni — 3,5 l

Chcesz oszczędzić na wakacjach? Samodzielnie oczyszczaj wodę

Powyż­sze ilo­ści doty­czą same­go nawod­nie­nia. Jeśli woda w danym miej­scu nie jest uzdat­nio­na, musi­my zadbać tak­że o bez­piecz­ną wodę w celach sani­tar­nych i higie­nicz­nych (mycie warzyw, owo­ców, mycie zębów). W efek­cie, ilo­ści wody, jakie musi­my zaku­pić w posta­ci butel­ko­wa­nej, są napraw­dę spo­re, co wią­że się z nie­ma­ły­mi kosz­ta­mi. Jeśli tyl­ko mamy taką moż­li­wość, a zale­ży nam na oszczęd­no­ściach, war­to uzdat­niać wodę samo­dziel­nie poprzez dopro­wa­dze­nie jej do wrze­nia, ostu­dze­nie, a następ­nie dodat­ko­we prze­fil­tro­wa­nie (koniecz­ny jest zakup butel­ki na wodę z odpo­wied­nim fil­trem) . Tym spo­so­bem może­my zaosz­czę­dzić spo­rą sumę oraz przy­czy­ni­my się do dba­nia o naszą pla­ne­tę.

Źródła:

• Wro­czyń­ska A., Zapo­bie­ga­nie zaka­że­niom pokar­mo­wym w podró­ży, Kli­ni­ka Cho­rób Tro­pi­kal­nych i Paso­żyt­ni­czych, Insty­tut Medy­cy­ny Mor­skiej i Tro­pi­kal­nej w Gdy­ni, arty­kuł opu­bli­ko­wa­ny na łamach cza­so­pi­sma “Medy­cy­na Prak­tycz­na” (2013).
• UNICEF, 2,1 mld osób na świe­cie nie ma dostę­pu do wody pit­nej w miej­scu zamiesz­ka­nia, a ponad dwa razy wię­cej pozba­wio­nych jest odpo­wied­nich warun­ków sani­tar­nych, arty­kuł na stro­nie orga­ni­za­cji (2017).
• WHO, Drin­king-water quali­ty guide­li­nes (2022 i 2024).
• Cen­ter of Dise­ase Con­trol and Pre­ven­tion, Food and Drink Con­si­de­ra­tions When Tra­ve­ling (brak daty).

Autor arty­ku­łu: Anna Bara­now­ska, człon­ki­ni Sto­wa­rzy­sze­nia Dzien­ni­kar­ski Klub Pro­mo­cji Zdro­wia zrze­sza­ją­ce­go dzien­ni­ka­rzy medycz­nych w Pol­sce.

 

Arty­kuł powstał przy współ­pra­cy z Bri­ta.