15 lutego to Międzynarodowy Dzień Nowotworów Dziecięcych – kampania ℗okaż serce zachęca do włączenia czujności onkologicznej

Wcze­sne obja­wy nowo­two­rów dzie­cię­cych zwy­kle są bar­dzo dys­kret­ne i nie­jed­no­znacz­ne, co może wpły­nąć na czas posta­wie­nia wła­ści­wej dia­gno­zy. Zapa­le­nie ucha, wysyp­ka czy ból nogi to symp­to­my towa­rzy­szą­ce wie­lu cho­ro­bom. Choć rzad­ko, to mogą rów­nież wska­zy­wać na nowo­twór. Już po raz trze­ci Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży Insty­tu­tu Mat­ki i Dziec­ka (IMiD) ruszy­ła z kam­pa­nią ℗okaż ser­ce. W tym roku zwra­ca szcze­gól­ną uwa­gę na obja­wy nowo­two­rów u dzie­ci, któ­re począt­ko­wo mogą być mylo­ne z inny­mi cho­ro­ba­mi. Poznaj­cie histo­rie Oli i Patry­ka, któ­rzy na czas usły­sze­li wła­ści­wą dia­gno­zę.

W Pol­sce rocz­nie roz­po­zna­je się ok. 1200 nowo­two­rów u dzie­ci. To cho­ro­by rzad­kie, co może wpły­wać na ogra­ni­czo­ną świa­do­mość spo­łecz­ną w tym tema­cie. W bada­niu prze­pro­wa­dzo­nym na zle­ce­nie Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD[footnoteRef:1] aż 66% respon­den­tów przy­zna­ło, że nie ma wystar­cza­ją­cej wie­dzy o nowo­two­rach dzie­cię­cych. [1: Bada­nie prze­pro­wa­dzo­ne w stycz­niu 2025 roku przez ABR Sesta i SYNO Poland na repre­zen­ta­tyw­nej pró­bie 1000 Pola­ków]

– Gorą­co zachę­cam do włą­cze­nia onko­czuj­no­ści rodzi­ców, opie­ku­nów i osób, któ­re w swo­im oto­cze­niu mają dzie­ci. To nic inne­go jak docie­ka­nie i pogłę­bia­nie dia­gno­sty­ki w przy­pad­ku bra­ku efek­tów wdro­żo­nej tera­pii. Lepiej wyko­nać o jed­no bada­nie za dużo niż zbyt póź­no roz­po­cząć lecze­nie. Nie cho­dzi o strach przed nowo­two­rem, ale o zna­jo­mość obja­wów i naby­cie pod­sta­wo­wej wie­dzy, któ­ra może dać poczu­cie bez­pie­czeń­stwa. Bo roz­po­zna­nie nowo­two­ru u dziec­ka na wcze­snym eta­pie daje nawet 80% szans na powrót do zdro­wia. Wejdź­cie na www.pokazserce.pl i dowiedz­cie się wię­cej – zachę­ca prof. Anna Raci­bor­ska, Kie­row­nik Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD.

Wysypka okazała się histiocytozą – historia Oli

U 3‑letniej Oliw­szyst­ko zaczę­ło się od wysyp­ki. Pierw­sze, zauwa­żal­ne wypry­ski, przy­po­mi­na­ją­ce potów­ki, poja­wi­ły się, gdy dziew­czyn­ka mia­ła zale­d­wie 2 mie­sią­ce. Z upły­wem cza­su nie zni­ka­ły, a docho­dzi­ły nowe. Mama Oli, Justy­na dosko­na­le pamię­ta sze­reg wizyt przed uzy­ska­niem final­nej dia­gno­zy:

– Naj­pierw uda­łam się z cór­ką do pedia­try, któ­ra skie­ro­wa­ła nas do szpi­ta­la zakaź­ne­go z podej­rze­niem ospy. Stam­tąd ode­sła­li nas na oddział der­ma­to­lo­gii, gdzie Olę bada­ło wie­lu leka­rzy, któ­rzy po raz pierw­szy widzie­li taki rodzaj wysyp­ki i któ­rzy nie wie­dzie­li, co może być jej przy­czy­ną. Z tego wzglę­du dość szyb­ko zapa­dła decy­zja o pobra­niu wycin­ka skó­ry do bada­nia histo­pa­to­lo­gicz­ne­go. Wte­dy też po raz pierw­szy padło hasło histio­cy­to­za, któ­rą podej­rze­wa­ła ordy­na­tor­ka oddzia­łu.

W ocze­ki­wa­niu na wyni­ki bada­nia mama Oli wysła­ła e‑maila do prof. Anny Raci­bor­skiej z Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD z opi­sem sytu­acji i zdję­cia­mi cór­ki. Po kil­ku dniach, we wrze­śniu odby­ła się kon­sul­ta­cja i bada­nia, któ­re potwier­dzi­ły, że to histio­cy­to­za. Cała dia­gno­sty­ka trwa­ła oko­ło mie­sią­ca.

– Ola jest jed­nym z nie­wie­lu przy­pad­ków, u któ­rych histio­cy­to­za była roz­po­zna­na tak szyb­ko. Mia­ła zale­d­wie 2 mie­sią­ce, dla­te­go decy­zje medycz­ne były podej­mo­wa­ne nie­zwłocz­nie. Ostra skór­na postać, a co za tym idzie, duża widocz­ność symp­to­mów z pew­no­ścią mia­ły wpływ na czuj­ność leka­rzy. Sza­le­nie istot­na jest też zna­jo­mość obja­wów nowo­two­rów dzie­cię­cych przez róż­nych spe­cja­li­stów, Ola mia­ła to szczę­ście tra­fia­jąc na oddział der­ma­to­lo­gii – mówi prof. Raci­bor­ska.

Nie wszy­scy mają tyle szczę­ścia, co potwier­dza mama Oli: – Roz­ma­wia­łam z wie­lo­ma mama­mi, kie­ro­wa­ny­mi od leka­rza do leka­rza. U ich dzie­ci czas dia­gno­zy trwał nawet rok, a decy­zja o pobra­niu wycin­ka skó­ry do bada­nia odda­la­ła się nie­po­trzeb­nie w cza­sie.

Od wrze­śnia Ola była pod sta­łą obser­wa­cją w Kli­ni­ce Onko­lo­gii IMiD. Decy­zja o roz­po­czę­ciu che­mio­te­ra­pii zapa­dła w listo­pa­dzie, ale nie przy­nio­sła ocze­ki­wa­nych rezul­ta­tów. Dla­te­go w mar­cu 2022 roku włą­czo­no Olę do bada­nia kli­nicz­ne­go PolHi­stio, pro­wa­dzo­ne­go przez Kli­ni­kę.

– PolHi­stio to pro­gram, któ­ry obej­mu­je tera­pię celo­wa­ną, reali­zo­wa­ną na pod­sta­wie autor­skiej meto­dy opra­co­wa­nej przez zespół naszych leka­rzy. Tera­pia zaha­mo­wa­ła roz­wój cho­ro­by, choć na ten moment nie może­my powie­dzieć, kie­dy lecze­nie się zakoń­czy. Histio­cy­to­zy to wciąż mało zna­ne cho­ro­by, dla­te­go nie ma jesz­cze jed­no­znacz­nych stan­dar­dów lecze­nia, a tera­pia wyma­ga indy­wi­du­al­ne­go podej­ścia – pod­kre­śla prof. Anna Raci­bor­ska z Kli­ni­ki Onko­lo­gii IMiD.

Ból nogi po treningu okazał się mięsakiem kości – historia Patryka

Patryk od dziec­ka pasjo­no­wał się pił­ką noż­ną i każ­dą wol­ną chwi­lę spę­dzał na boisku. We wrze­śniu 2024 roku zaczął skar­żyć się na ból pra­wej nogi. Począt­ko­wo rodzi­ce sto­so­wa­li róż­ne maści, ale to nie poma­ga­ło. W paź­dzier­ni­ku Patryk wybrał się do orto­pe­dy. Wizy­ta przy­nio­sła dia­gno­zę zapa­le­nia ścię­gien z powo­du inten­syw­ne­go tre­nin­gu i szyb­kie­go wzro­stu. Zale­co­no reha­bi­li­ta­cję, ale wszyst­kie zabie­gi i ćwi­cze­nia przy­no­si­ły nie­wiel­ką ulgę w bólu.

– Na prze­ło­mie lute­go i mar­ca, na pisz­cze­li poja­wił się wyczu­wal­ny guz i koniecz­ne sta­ły się dokład­niej­sze bada­nia. Rent­gen i rezo­nans wyka­za­ły zmia­ny, któ­re wska­zy­wa­ły na nowo­twór kości. Po otrzy­ma­nej dia­gno­zie wszyst­ko poto­czy­ło się bar­dzo szyb­ko. Kon­sul­ta­cja, biop­sja i wdro­że­nie lecze­nia. Patryk w prze­cią­gu nie­ca­łe­go mie­sią­ca otrzy­mał pierw­szą che­mio­te­ra­pię, a całe lecze­nie trwa­ło oko­ło ośmiu mie­się­cy. Teraz syn powo­li odzy­sku­je siły i sta­ra­my się wró­cić do codzien­no­ści – mówi mama Patry­ka, Beata.

Jakie są objawy nowotworów dziecięcych?

Ist­nie­je wie­le obja­wów, któ­re powin­ny wzbu­dzić czuj­ność zarów­no u opie­ku­nów dzie­ci, jak i leka­rzy pierw­sze­go kon­tak­tu. Wśród nich są m.in. nie­wy­ja­śnio­na utra­ta masy cia­ła, prze­wle­kła gorącz­ka bez wyraź­nej przy­czy­ny oraz ból, któ­ry nie ustę­pu­je mimo odpo­czyn­ku, nasi­la się w nocy i utrud­nia codzien­ne funk­cjo­no­wa­nie. Nie­po­kój powin­ny budzić tak­że róż­ne­go rodza­ju obrzę­ki, zwłasz­cza w oko­li­cy brzu­cha lub koń­czyn, mogą­ce suge­ro­wać obec­ność guza, a tak­że trud­no­ści w odda­wa­niu moczu lub stol­ca oraz prze­wle­kłe obja­wy infek­cji, takie jak upo­rczy­wy kaszel czy utrzy­mu­ją­cy się wyciek z ucha.

Każdy może dołączyć do kampanii ℗okaż serce

Z oka­zji Mię­dzy­na­ro­do­we­go Dnia Nowo­two­rów Dzie­cię­cych, obcho­dzo­ne­go 15 lute­go, Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD zapra­sza do udzia­łu w kam­pa­nii spo­łecz­no-edu­ka­cyj­nej ℗okaż ser­ce. Jej celem jest zwięk­sze­nie świa­do­mo­ści na temat nowo­two­rów dzie­cię­cych i zna­cze­nia ich wcze­sne­go wykry­wa­nia, a tak­że oka­za­nie wspar­cia dzie­ciom i mło­dzie­ży wal­czą­cym z cho­ro­bą.

Jak dołączyć?Wystarczy dodać na swo­je kon­to w mediach spo­łecz­no­ścio­wych zdję­cie dło­ni uło­żo­nych w kształt ser­ca oraz info­gra­fi­kę z obja­wa­mi (do pobra­nia na pokazserce.pl), opa­trzyć je hasz­ta­ga­mi #pokaz­ser­ce #onko­imid i zachę­cić do udzia­łu przy­naj­mniej jed­ną oso­bę.

Kom­plek­so­wa baza wie­dzy na temat nowo­two­rów dzie­cię­cych dostęp­na jest na stro­nie kam­pa­nii www.pokazserce.pl. Moż­na tam zna­leźć wia­ry­god­ne i aktu­al­ne infor­ma­cje doty­czą­ce obja­wów, dia­gno­sty­ki, pro­ce­su lecze­nia oraz wspar­cia psy­cho­lo­gicz­ne­go. Stro­na zawie­ra rów­nież mate­ria­ły edu­ka­cyj­ne skie­ro­wa­ne do leka­rzy i nauczy­cie­li, któ­re poma­ga­ją w szyb­szym roz­po­zna­niu cho­ro­by i lep­szym wspar­ciu pacjen­tów.

W ramach kam­pa­nii powstał tak­że spot, w któ­rym wystą­pi­li pod­opiecz­ni Kli­ni­ki, m.in. Ola i Patryk wraz z opie­ku­na­mi. Uka­zu­je on per­spek­ty­wę rodzi­ców dzie­ci cho­rych na nowo­two­ry, któ­rych dia­gno­za zosta­ła opóź­nio­na z powo­du nie­spe­cy­ficz­nych i mylą­cych obja­wów. W tego­rocz­ną edy­cję kam­pa­nii zaan­ga­żo­wa­li się rów­nież Pau­li­na Kru­piń­ska-Kar­piel i Seba­stian Kar­piel-Bułec­ka, któ­rzy gościn­nie poja­wi­li się w spo­cie. Wideo moż­na zoba­czyć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=VoU2NJtJz7Y

Kam­pa­nię wspie­ra­ją tak­że Anna i Robert Lewan­dow­scy, a patro­nat hono­ro­wy obję­ła Rzecz­nicz­ka Praw Dziec­ka Moni­ka Hor­na-Cie­ślak. Part­ne­ra­mi akcji są Sto­wa­rzy­sze­nie Sar­co­ma, Fun­da­cja Hero­si, Fun­da­cja Can­cer Figh­ters, Fun­da­cja Ronal­da McDo­nal­da, Cools, insty­tut badaw­czy ABR SESTA, SYNO Poland, por­tal edu­ka­cyj­ny Librus, Insty­tut Moni­to­ro­wa­nia Mediów S.A., agen­cja gra­ficz­na Diea, agen­cja SeoFly, PKP Inter­ci­ty, KinAds. W dzia­ła­nia na jej rzecz zaan­ga­żo­wa­ły się tak­że stu­dia Black Pho­ton, Magic Sound, Sto­do­ła i Puz­zel oraz sala zabaw Sen­so­ry­sie. Za reali­za­cję i komu­ni­ka­cję kam­pa­nii odpo­wie­dzial­na jest agen­cja Good One PR.

Patro­nat medial­ny nad kam­pa­nią obję­li: Rzecz­po­spo­li­ta, rp.pl, por­tal Two­je Zdro­wie RMF24.pl, poradnikzdrowie.pl, rynekzdrowia.pl, mjakmama.pl, medonet.pl, wprost.pl, newsmed.pl, pulsmedycyny.pl, medexpress.pl, Służ­ba Zdro­wia, zwrotnikraka.pl, polki.pl, wizaz.pl, naTemat.pl, hellozdrowe.pl, mamotoja.pl.

Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Dzie­ci i Mło­dzie­ży Insty­tu­tu Mat­ki i Dziec­ka (IMiD)

Naj­star­sza w Pol­sce, wyso­ko­spe­cja­li­stycz­na Kli­ni­ka onko­lo­gicz­na dla dzie­ci i mło­dzie­ży zlo­ka­li­zo­wa­na w War­sza­wie. Inter­dy­scy­pli­nar­ny, doświad­czo­ny zespół Kli­ni­ki pro­wa­dzi peł­ną dia­gno­sty­kę i kom­plek­so­we lecze­nie nowo­two­rów u dzie­ci od okre­su pło­do­we­go do 25. roku życia z całe­go kra­ju. Spe­cja­li­zu­je się w zakre­sie lecze­nia guzów litych poza ośrod­ko­wym ukła­dem ner­wo­wym oraz histio­cy­toz. Kli­ni­ka jest ośrod­kiem refe­ren­cyj­nym w lecze­niu oszczę­dza­ją­cym, umoż­li­wia­ją­cym ura­to­wa­nie koń­czy­ny cho­re­mu dziec­ku. Do 2024 r. wyko­na­no ponad 1200 zabie­gów wsz­cze­pia­nia endo­pro­tez, tak­że tych wydłu­ża­nych mecha­nicz­nie lub w wyni­ku dzia­ła­nia pola elek­tro­ma­gne­tycz­ne­go. Naj­młod­szy pacjent, u któ­re­go wyko­na­no taki zabieg miał 8 mie­się­cy. Zespół Kli­ni­ki pro­wa­dzi tak­że dzia­łal­ność nauko­wą – m.in. nie­ko­mer­cyj­ne bada­nia kli­nicz­ne dot. lecze­nia guzów litych u dzie­ci.

Prof. dr hab. n. med. Anna Raci­bor­ska

Spe­cja­list­ka pedia­trii, onko­lo­gii i hema­to­lo­gii dzie­cię­cej. Jest absol­went­ką II Wydzia­łu Lekar­skie­go Aka­de­mii Medycz­nej w War­sza­wie (obec­nie War­szaw­ski Uni­wer­sy­tet Medycz­ny), a tak­że absol­went­ką wydzia­łu Reha­bi­li­ta­cji Rucho­wej Aka­de­mii Wycho­wa­nia Fizycz­ne­go w War­sza­wie. Lau­re­at­ka #ShEO Awards 2024 w kate­go­rii „Nadzie­ja w medy­cy­nie”. Od 2003 jest zwią­za­na z Insty­tu­tem Mat­ki i Dziec­ka w War­sza­wie, gdzie od 2017 peł­ni funk­cję kie­row­ni­ka Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej, a tak­że człon­ka Rady Nauko­wej IMiD. Jed­nym z głów­nych celów jej pra­cy zawo­do­wej jest popra­wa wyni­ków lecze­nia pier­wot­nych nowo­two­rów kości oraz cho­rób z krę­gu histio­cy­toz. Anna Raci­bor­ska jest otwar­tą i łamią­cą ste­reo­ty­py lekar­ką, a onko­lo­gia dzie­cię­ca jest jej pasją. W swo­jej pra­cy łączy doświad­cze­nie dyna­micz­nej i rze­czo­wej spe­cja­list­ki z empa­tią kobie­ty i mat­ki.