Dlaczego „ruch to zdrowie”?

mgr Ali­cja Dauksz, fizjo­te­ra­peut

W dzi­siej­szych cza­sach coraz czę­ściej mówi się o koniecz­no­ści podej­mo­wa­nia aktyw­no­ści fizycz­nej, któ­ra sta­no­wi klu­czo­wy skład­nik zdro­we­go sty­lu życia. Peł­ni rów­nież rolę łącz­ni­ka pomię­dzy jego pozo­sta­ły­mi skła­do­wy­mi tj. pra­wi­dło­wym odży­wia­niem, kon­tro­lą masy cia­ła, odpo­wied­nią ilo­ścią snu, zdol­no­ścią relak­sa­cji oraz nie­na­du­ży­wa­niem tyto­niu, alko­ho­lu i innych uży­wek.

Jej pozy­tyw­ny wpływ na zdro­wie czło­wie­ka jest nie­za­prze­czal­ny i powszech­nie zna­ny. Jed­nak zarów­no jej nie­do­sta­tek, jak i nad­miar może pro­wa­dzić do zabu­rzeń oraz zwięk­szać ryzy­ko wystą­pie­nia wie­lu cho­rób. Dla­te­go nie­zbęd­nym jest utrzy­ma­nie takie­go pozio­mu ruchu, któ­ry zaspo­koi potrze­by akty­wi­za­cji oraz będzie sty­mu­lo­wał roz­wój.

Indy­wi­du­al­ne róż­ni­ce w ramach osob­ni­czej aktyw­no­ści rucho­wej, a co za tym idzie spraw­no­ści i wydol­no­ści fizycz­nej zale­żą od wie­lu czyn­ni­ków:

1. czyn­ni­ki fizycz­ne – wiek, płeć, budo­wa, wady posta­wy, pre­dys­po­zy­cje, stan zdro­wia, wydol­ność i spraw­ność narzą­dów i ukła­dów,

2. czyn­ni­ki spo­łecz­ne – licz­ba osób w rodzi­nie, sytu­acja mate­rial­na, wykształ­ce­nie, zawód, stan cywil­ny, stan zdro­wia i aktyw­ność fizycz­na człon­ków rodzi­ny, rówie­śni­ków i zna­jo­mych, jakość życia,

3. czyn­ni­ki osob­ni­cze – zain­te­re­so­wa­nia, cele, moty­wa­cje, zdol­no­ści, umie­jęt­no­ści, stan psy­chicz­ny,

4. czyn­ni­ki śro­do­wi­sko­we – szko­ła, miej­sce pra­cy i zamiesz­ka­nia, aktu­al­ne tren­dy, dostęp­ność, doświad­cze­nie rucho­we, wie­dza.

Każ­dy wysi­łek fizycz­ny oddzia­łu­je w okre­ślo­ny spo­sób na orga­nizm — mody­fi­ku­je, popra­wia i regu­lu­je funk­cjo­no­wa­nie poszcze­gól­nych ukła­dów.

Głów­ne zmia­ny zacho­dzą­ce pod jego wpły­wem to:

adap­ta­cja całe­go orga­ni­zmu do wysił­ku fizycz­ne­go, wzrost szyb­ko­ści i pre­cy­zji wyko­ny­wa­nych ruchów, popra­wa koor­dy­na­cji mię­śnio­wej, regu­lar­na aktyw­ność fizycz­na dzia­ła anty­de­pre­syj­nie, popra­wia regu­la­cję snu, samo­po­czu­cie i samo­oce­nę, popra­wa ukrwie­nie całe­go orga­ni­zmu, uspraw­nie­nie funk­cji ser­ca, obni­że­nie stę­że­nia glu­ko­zy we krwi, spa­dek stę­że­nia trój­gli­ce­ry­dów i ilo­ści cho­le­ste­ro­lu LDL we krwi, wzrost stę­że­nia cho­le­ste­ro­lu HDL we krwi, zwięk­sze­nie masy i siły mię­śnio­wej, prze­ciw­dzia­ła­nie oste­opo­ro­zie; zwięk­sza wytrzy­ma­łość kości, wzrost wydol­no­ści odde­cho­wej, zwięk­sze­nie pojem­no­ści życio­wej płuc.

Mówiąc o zale­tach wyni­ka­ją­cych z podej­mo­wa­nia aktyw­no­ści fizycz­nej, nie moż­na nie wspo­mnieć o nie­ko­rzyst­nych następ­stwach bier­no­ści rucho­wej.

Tak jak każ­dy ruch wpły­wa na orga­nizm tak i jego brak może być zna­mien­ny w skut­kach.

Głów­ne następ­stwa hipo­ki­ne­zji to:

zabu­rze­nia funk­cji ser­ca, zabu­rze­nia orto­sta­tycz­ne, zmniej­sze­nie licz­by ery­tro­cy­tów we krwi, zmniej­sze­nie obję­to­ści płuc, utrud­nio­ne oddy­cha­nie, zanik mię­śni, zmia­ny demi­ne­ra­li­za­cyj­ne kości pro­wa­dzą­ce do oste­opo­ro­zy, upo­śle­dze­nie funk­cji ukła­du odpor­no­ścio­we­go, pod­wyż­szo­ne stę­że­nie glu­ko­zy i insu­li­ny we krwi, zmniej­sze­nie wydol­no­ści orga­ni­zmu, pogor­sze­nie widze­nia i spraw­no­ści psy­cho­mo­to­rycz­nej.

Pamię­taj­my rów­nież, że wymie­nio­ne powy­żej nega­tyw­ne zmia­ny zacho­dzą­ce w orga­ni­zmie będą mia­ły wpływ na wystę­po­wa­nie róż­nych cho­rób zwłasz­cza tych nale­żą­cych do tzw. cho­rób cywi­li­za­cyj­nych XXI wie­ku m. in. oty­ło­ści, cukrzy­cy, uda­ru mózgu, zawa­łu ser­ca, miaż­dży­cy, nad­ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go, czy nowo­two­rów.

W celu pod­ję­cia regu­lar­nej aktyw­no­ści fizycz­nej nale­ży skon­sul­to­wać się z leka­rzem, aby wyklu­czyć wszel­kie prze­ciw­wska­za­nia do jej upra­wia­nia.