Leczenie czerniaka w Polsce. Krok od standardów terapeutycznych

Naj­waż­niej­szym celem lecze­nia czer­nia­ka jest unik­nię­cie wzno­wy oraz wydłu­że­nie życia cho­rych. Dla pacjen­tów z miej­sco­wo zaawan­so­wa­ną posta­cią czer­nia­ka (III i IV stop­nia) ist­nie­je nowo­cze­sne lecze­nie w posta­ci tzw. lecze­nia adju­wan­to­we­go. Sto­so­wa­ne jest ono po wycię­ciu zmia­ny nowo­two­ro­wej — zanim poja­wi się nawrót cho­ro­by. Kom­plek­so­we lecze­nie adju­wan­to­we może nie tyl­ko popra­wić roko­wa­nie cho­rych z wyso­kim ryzy­kiem nawro­tu, ale rów­nież wpły­nąć na kwe­stie finan­so­we.

Raport „Lecze­nie czer­nia­ka w Pol­sce. Krok od stan­dar­dów tera­peu­tycz­nych” pre­zen­tu­je dane, któ­re potwier­dza­ją, że dzię­ki wdro­że­niu lecze­nia adju­wan­to­we­go czer­nia­ka moż­na unik­nąć nawro­tu cho­ro­by w kolej­nych latach, co powo­du­je zmniej­sze­nie kosz­tów hospi­ta­li­za­cji i wizyt ambu­la­to­ryj­nych, jak rów­nież kosz­tów samych sub­stan­cji czyn­nych sto­so­wa­nych w zaawan­so­wa­nym sta­dium cho­ro­by. Infor­ma­cje zawar­te w publi­ka­cji mogą posłu­żyć jako wska­zów­ka do zmian sys­te­mo­wych — mówi dr hab. med. Maciej Nie­wa­da, Pre­zes Zarzą­du Heal­thQu­est.

Jak obni­żyć kosz­ty lecze­nia czer­nia­ka?

W 2018 roku Komi­sja Euro­pej­ska zatwier­dzi­ła pierw­szą tera­pię adju­wan­to­wą czer­nia­ka — lek niwo­lu­mab (immu­no­te­ra­pia). Kolej­ny­mi tera­pia­mi zatwier­dzo­ny­mi przez Komi­sję Euro­pej­ską były dabra­fe­nib w sko­ja­rze­niu z tra­me­ty­ni­bem (lecze­nie ukie­run­ko­wa­ne mole­ku­lar­nie)
i pem­bro­li­zu­mab (immu­no­te­ra­pia).

Zgod­nie z rapor­tem „Lecze­nie czer­nia­ka w Pol­sce. Krok od stan­dar­dów tera­peu­tycz­nych” sto­so­wa­nie lecze­nia adju­wan­to­we­go pozwa­la na reduk­cję ryzy­ka nawro­tu cho­ro­by lub zgo­nu u ok. 25–51% pacjen­tów. Ozna­cza to rów­nież reduk­cję kosz­tów lecze­nia nawro­tów cho­ro­by i przed­wcze­snej śmier­ci. Okre­śla­jąc popu­la­cję doce­lo­wą cho­rych kwa­li­fi­ku­ją­cych się do tera­pii adju­wan­to­wej w Pol­sce na ok. 700 pacjen­tów, łącz­ne oszczęd­no­ści wyni­ka­ją­ce z zasto­so­wa­nia lecze­nia adju­wan­to­we­go w czer­nia­ku moż­na osza­co­wać na kwo­tę pra­wie 50 mln PLN. Sto­so­wa­nie lecze­nia adju­wan­to­we­go czer­nia­ka, oprócz korzy­ści kli­nicz­nych, zwią­za­ne jest z istot­ny­mi korzy­ścia­mi finan­so­wy­mi wyni­ka­ją­cy­mi z unik­nię­cia nawro­tu cho­ro­by w kolej­nych latach.

Obec­nie cho­rzy mogą otrzy­mać finan­so­wa­nie tera­pii adju­wan­to­wej niwo­lu­ma­bem, dabra­fe­ni­bem w sko­ja­rze­niu z tra­me­ty­ni­bem lub pem­bro­li­zu­ma­bem w ramach ratun­ko­we­go dostę­pu do tech­no­lo­gii leko­wych (RDTL). Pro­ce­du­ra ta wyma­ga jed­nak zło­że­nia indy­wi­du­al­ne­go dla każ­de­go pacjen­ta wnio­sku do Mini­ster­stwa Zdro­wia, zatwier­dze­nia przez kon­sul­tan­ta woje­wódz­kie­go lub kra­jo­we­go oraz AOT­MiT (Agen­cję Oce­ny Tech­no­lo­gii Medycz­nych i Tary­fi­ka­cji), co wią­że się z dłu­gim cza­sem ocze­ki­wa­nia na lecze­nie. RDTL moż­na uznać tyl­ko za roz­wią­za­nie pomo­sto­we w ocze­ki­wa­niu na refun­da­cję leku. Zgod­nie z opi­nią AOTMIT wszyst­kie leki dostęp­ne w tera­pii adju­wan­to­wej powin­ny być w przy­szło­ści sto­so­wa­ne w ramach jed­ne­go wspól­ne­go pro­gra­mu leko­we­go.

Nie­zwy­kły postęp w tera­pii uogól­nio­ne­go czer­nia­ka, któ­ry doko­nał się w cią­gu ostat­niej deka­dy, zwią­za­ny z immu­no­te­ra­pią nie­swo­istą inhi­bi­to­ra­mi punk­tów kon­tro­l­nych ukła­du immu­no­lo­gicz­ne­go oraz lecze­niem ukie­run­ko­wa­nym mole­ku­lar­nie, przy­niósł kil­ku­krot­ne wydłu­że­nie prze­żyć cho­rych (…) Te nowo­cze­sne tera­pie zosta­ły obec­nie wpro­wa­dzo­ne do lecze­nia adju­wan­to­we­go w celu zwięk­sze­nia moż­li­wo­ści trwa­łe­go wyle­cze­nia cho­rych o zwięk­szo­nym ryzy­ku. To kolej­ny etap rewo­lu­cji, jaka doko­nu­je się w wyni­kach lecze­nia cho­rych na czer­nia­ka, nie­ste­ty wciąż dostęp­nej w ogra­ni­czo­nym zakre­sie dla pacjen­tów w Pol­sce — mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Rut­kow­ski, Kie­row­nik Kli­ni­ki Nowo­two­rów Tka­nek Mięk­kich, Kości i Czer­nia­ków w Naro­do­wym Cen­trum Onko­lo­gii im. Marii Skło­dow­skiej-Curie — Pań­stwo­wym Insty­tu­cie Badaw­czym w War­sza­wie.

Zmia­ny sys­te­mo­we wpro­wa­dzo­ne przez Mini­stra Zdro­wia i refun­da­cja lecze­nia adju­wan­to­we­go dały­by pol­skim cho­rym szan­sę na dłuż­sze życie oraz umoż­li­wi­ły wyge­ne­ro­wa­nie wie­lo­mi­lio­no­wych oszczęd­no­ści. Eks­per­ci pod­kre­śla­ją, że klu­czo­wą kwe­stią w tera­pii czer­nia­ka jest popra­wa dia­gno­sty­ki i szyb­kie kie­ro­wa­nie cho­rych po zabie­gu chi­rur­gicz­nym do wła­ści­we­go ośrod­ka lecze­nia kom­plek­so­we­go.