Mobilne technologie w walce z cukrzycą. Polscy naukowcy prezentują obiecujące dane z badań wykorzystujących aplikację

Cukrzy­ca to jed­na z naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cych cho­rób prze­wle­kłych. Sza­cu­je się, że cho­ru­je na nią 422 milio­ny osób na całym świe­cie, z cze­go 179 milio­nów to oso­by, u któ­rych cho­ro­ba jesz­cze nie zosta­ła zdia­gno­zo­wa­na. Zda­niem eks­per­tów, nie­zwy­kle istot­nym czyn­ni­kiem wpły­wa­ją­cym na lecze­nie cukrzy­cy jest uświa­do­mie­nie pacjen­ta, że ma on wpływ na prze­bieg cho­ro­by i poka­za­nie mu, jak może to robić. To jeden z głów­nych celów inno­wa­cyj­nej apli­ka­cji cukrzy­co­wej stwo­rzo­nej przez pol­skich naukow­ców z fir­my IMAGENE.ME i Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Bia­łym­sto­ku. Pierw­sze wyni­ki są bar­dzo obie­cu­ją­ce. Oso­by, któ­re przez ostat­nie pół roku korzy­sta­ły z apli­ka­cji, zano­to­wa­ły istot­ną popra­wę wyni­ków zdro­wot­nych w kil­ku aspek­tach klu­czo­wych dla „cukrzy­ków”!

W cią­gu ostat­nich lat notu­je się sys­te­ma­tycz­ny wzrost czę­sto­ści wystę­po­wa­nia cukrzy­cy. W 2013 r. było to 8,3% doro­słej popu­la­cji (372 mln osób), nato­miast według pro­gnoz do 2035 roku ten odse­tek wzro­śnie do pozio­mu 8,8%, co ozna­cza­ło­by, że cukrzy­cą będzie dotknię­tych ponad 592 mln ówcze­snych miesz­kań­ców Zie­mi. Pol­ska, jak wie­le innych kra­jów, rów­nież zma­ga się z pro­ble­mem cukrzy­cy. Bada­nie z roku 2013 odno­to­wa­ło 2,17 mln osób cho­ru­ją­cych na cukrzy­cę (1,22 mln kobiet oraz 0,96 mln męż­czyzn), co sta­no­wi­ło 5,6% łącz­nej licz­by miesz­kań­ców Pol­ski. Prze­wi­du­je się, że do 2030 roku ponad 10% popu­la­cji pol­skiej będzie cho­ro­wa­ło na cukrzy­cę. Zda­niem eks­per­tów koniecz­ne jest, by oso­by cho­re nauczy­ły się wal­czyć z tą cho­ro­bą tak­że na co dzień.

- W dużym uprosz­cze­niu moż­na powie­dzieć, że cukrzy­ca to scho­rze­nie, któ­re cechu­je się wystę­po­wa­niem hiper­gli­ke­mii, czy­li pod­wyż­szo­ne­go pozio­mu glu­ko­zy we krwi. To z kolei może pro­wa­dzić do wie­lu innych pro­ble­mów zdro­wot­nych i powi­kłań. Cukrzy­ca typu 1 jest cho­ro­bą auto­im­mu­no­lo­gicz­ną, w któ­rej koniecz­ne jest przyj­mo­wa­nie insu­li­ny. Cukrzy­ca typu 2 powsta­je głów­nie przez nie­wła­ści­we nawy­ki zdro­wot­ne, m.in. w obsza­rze die­ty, choć pew­ne zna­cze­nie mają tak­że pre­dys­po­zy­cje gene­tycz­ne – tłu­ma­czy dr Paweł Gaj­da­no­wicz z Kate­dry i Zakła­du Immu­no­lo­gii Kli­nicz­nej Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go we Wro­cła­wiu. – W cukrzy­cy typu 2 pacjent ma zna­czą­cy wpływ na prze­bieg cho­ro­by. Co cie­ka­we, według naj­now­szych badań opu­bli­ko­wa­nych przez szkoc­kich naukow­ców na począt­ku listo­pa­da, cukrzy­cę typu 2 moż­na nawet… cof­nąć¹. Pew­ne jest zatem, że zmia­ny doty­czą­ce die­ty, aktyw­no­ści fizycz­nej czy samo­po­czu­cia prze­kła­da­ją się na wymier­ne korzy­ści dla zdro­wia. Do nie­daw­na bra­ko­wa­ło jed­nak roz­wią­zań sys­te­mo­wych oraz narzę­dzi, któ­re mogły­by wspo­móc pacjen­ta w podej­mo­wa­niu świa­do­mych decy­zji proz­dro­wot­nych.

„Mobil­ny asy­stent” poma­ga w wal­ce z cukrzy­cą

Wła­śnie z takim wyzwa­niem posta­no­wi­li zmie­rzyć się pol­scy naukow­cy z fir­my IMAGENE.ME oraz Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go w Bia­łym­sto­ku, któ­rzy na począt­ku 2021 roku stwo­rzy­li tzw. apli­ka­cję cukrzy­co­wą. Znaj­du­ją­ca się w fazie badań apli­ka­cja mobil­na jest roz­wią­za­niem skie­ro­wa­nym do osób cho­ru­ją­cych na cukrzy­cę typu 2. Jej pod­sta­wo­wym zada­niem jest łącze­nie w jed­nym miej­scu danych gene­tycz­nych, śro­do­wi­sko­wych i beha­wio­ral­nych (zwią­za­nych z codzien­nym zacho­wa­niem) pacjen­ta, by cało­ścio­wo okre­ślić jego pro­fil i stwo­rzyć przy­dat­ne wska­zów­ki tyl­ko dla nie­go, któ­re pomo­gą mu wal­czyć z cho­ro­bą.

- Apli­ka­cja cukrzy­co­wa umoż­li­wi­ła wie­lo­wy­mia­ro­wą ana­li­zę sta­nu zdro­wia kon­kret­ne­go pacjen­ta, a tak­że uwa­run­ko­wań śro­do­wi­sko­wych zwią­za­nych ze spo­so­bem życia. Dzię­ki regu­lar­ne­mu zbie­ra­niu danych medycz­nych i beha­wio­ral­nych, narzę­dzie jest w sta­nie dopa­so­wać do pacjen­ta sys­tem moty­wu­ją­cy go do zacho­wań proz­dro­wot­nych, pomóc mu w przy­go­to­wy­wa­niu odpo­wied­nich posił­ków, a nawet zwięk­szać moty­wa­cję do aktyw­no­ści fizycz­nej. Przede wszyst­kim apli­ka­cja umoż­li­wi­ła sta­ły kon­takt pacjen­ta z leka­rzem, sta­jąc się swo­istym asy­sten­tem w lecze­niu i dzia­ła­niach pro­fi­lak­tycz­nych – zauwa­ża dr hab. Miro­sław Kwa­śniew­ski, pre­zes IMAGENE.ME, pol­skiej fir­my zaj­mu­ją­cej się bada­nia­mi gene­tycz­ny­mi i medy­cy­ną sper­so­na­li­zo­wa­ną.

Jak się oka­zu­je, taki asy­stent może być bar­dzo istot­ny. Eks­per­ci przy­po­mi­na­ją bowiem, że – jak wyni­ka z badań – pacjen­ci prze­cięt­nie zapa­mię­tu­ją jedy­nie ok. 10–15% tre­ści prze­ka­za­nej przez leka­rza, pie­lę­gniar­kę lub dia­be­to­lo­ga, przy czym co dru­gi z nich nie rozu­mie, a co czwar­ty błęd­nie inter­pre­tu­je uzy­ska­ne infor­ma­cje. Wyni­ka z tego, że narzę­dzie wspo­ma­ga­ją­ce pacjen­ta w świa­do­mych decy­zjach, porząd­ku­ją­ce wie­dzę w zakre­sie róż­nych dzie­dzin (die­ta, aktyw­ność fizycz­na, samo­po­czu­cie) może wypeł­nić tę lukę i przy­czy­nić się do zwięk­sze­nia sku­tecz­no­ści lecze­nia cukrzy­cy.

Pierw­sze wyni­ki są bar­dzo obie­cu­ją­ce

Pol­scy bada­cze nie­daw­no pod­su­mo­wa­li pierw­szy, pra­wie pół­rocz­ny okres bada­nia, w któ­rym spraw­dzo­no, jak apli­ka­cja wpły­nę­ła na wybra­ne aspek­ty zdro­wot­ne u pacjen­tów z cukrzy­cą. W trak­cie 3 wizyt pobie­ra­no krew pacjen­ta, dzię­ki któ­rej bada­no wybra­ne para­me­try². Dodat­ko­wo pacjent miał mie­rzo­ny wzrost i wagę oraz śred­ni poziom swo­jej aktyw­no­ści fizycz­nej w cią­gu dnia. Jak się oka­za­ło, u pacjen­tów korzy­sta­ją­cych z apli­ka­cji zano­to­wa­no sta­ty­stycz­nie istot­ne spad­ki śred­nich war­to­ści pozio­mu glu­ko­zy, insu­li­ny, cho­le­ste­ro­lu, masy cia­ła i BMI (wskaź­nik masy cia­ła), co w kon­tek­ście cukrzy­cy typu 2 jest pożą­da­ne. Naukow­cy potwier­dzi­li, że korzy­sta­nie z apli­ka­cji cukrzy­co­wej pogłę­bi­ło te pozy­tyw­ne rezul­ta­ty.

- W gru­pie bada­nej, w porów­na­niu do gru­py kon­tro­l­nej, zaob­ser­wo­wa­no więk­szy spa­dek stę­żeń insu­li­ny, cho­le­ste­ro­lu, masy cia­ła, a tak­że BMI. Wzrósł nato­miast poziom aktyw­no­ści fizycz­nej. To wszyst­ko ozna­cza, że dla osób korzy­sta­ją­cych z apli­ka­cji pozy­tyw­ne zmia­ny w obsza­rze zdro­wia były bar­dziej zna­czą­ce – zauwa­ża dr hab. Miro­sław Kwa­śniew­ski.

Zda­niem eks­per­tów IMAGENE.ME wyni­ki bada­nia poka­zu­ją, że bar­dziej sper­so­na­li­zo­wa­ne podej­ście do pacjen­ta oraz wspie­ra­nie go w pro­ce­sie przy­swa­ja­nia wie­dzy, prze­kła­da się na final­nie więk­szą świa­do­mość na temat cukrzy­cy i zapew­nia lep­sze efek­ty tera­peu­tycz­ne. Co waż­ne, pozy­tyw­ne efek­ty pro­wa­dzo­nych badań mogą spo­wo­do­wać, że już nie­dłu­go dostęp do apli­ka­cji cukrzy­co­wej otrzy­ma­ją wszy­scy cho­rzy. Według pla­nów, może być ona dostęp­na dla chęt­nych już w mar­cu 2022 roku.