Pandemia pokazała istotną rolę szczepień przeciw grypie

29 wrze­śnia odby­ła się Dorocz­na Deba­ta Eks­per­tów Flu Forum, pod­czas któ­rej eks­per­ci pod­kre­śla­li isto­tę zwięk­sze­nia pozio­mu wyszcze­pial­no­ści spo­łe­czeń­stwa w sezo­nie gry­po­wym 2020/2021, a tak­że rolę pra­cow­ni­ków ochro­ny zdro­wia w posze­rza­niu dostęp­no­ści do szcze­pień. Bar­dzo istot­ne jest zwięk­sza­nie dostęp­no­ści do szcze­pień, zwłasz­cza w dobie COVID-19. W Irlan­dii reali­zo­wa­ne jest to m.in. poprzez umoż­li­wie­nie szcze­pień w apte­kach – taki przy­kład przed­sta­wił eks­pert z Irlan­dii – Dar­ragh O’Loughlin, Sekre­tarz Gene­ral­ny Irlandz­kiej Unii Aptek (IPU, Irish Phar­ma­cy Union).

Nad­cho­dzą­cy sezon gry­po­wy jest wyjąt­ko­wy. Eks­per­ci pod­czas Flu Forum ape­lo­wa­li o szcze­gól­ną mobi­li­za­cję do szcze­pień prze­ciw gry­pie, któ­ra zbie­gnie się z cza­sem zacho­ro­wań na cho­ro­by gry­po­po­dob­ne, gry­pę oraz COVID-19. Tłu­ma­czo­no, że dzię­ki szcze­pie­niu róż­ni­co­wa­nie tych infek­cji będzie znacz­nie uła­twio­ne, a prze­bieg innych zaka­żeń wiru­so­wych będzie łagod­niej­szy. Poru­szo­no tak­że kwe­stię tego, iż glo­bal­na pan­de­mia uświa­do­mi­ła spo­łe­czeń­stwu isto­tę szcze­pień ochron­nych, któ­re zapo­bie­ga­ją roz­prze­strze­nia­niu się wiru­sa. Jak powszech­nie wia­do­mo szcze­pie­nia pro­fi­lak­tycz­ne są jed­ną z metod ochro­ny przed cho­ro­ba­mi zakaź­ny­mi, ale przede wszyst­kim powo­du­ją łagod­niej­szy prze­bieg cho­ro­by oraz niwe­lu­ją groź­ne dla życia powi­kła­nia. Szcze­pie­nie ochron­ne ma na celu ucze­nie orga­ni­zmu odpor­no­ści na zaka­że­nie poprzez wytwo­rze­nie odpo­wied­nich prze­ciw­ciał na dany pato­gen. Poprzez wyko­na­nie maso­wych immu­ni­za­cji, oprócz naby­cia indy­wi­du­al­nej odpor­no­ści, zysku­je­my tak­że gru­po­wą odpor­ność popu­la­cyj­ną.

„Od począt­ku wrze­śnia do Pol­ski tra­fi­ło bli­sko 800 tys. szcze­pio­nek. Na począt­ku paź­dzier­ni­ka na rynek tra­fi ponad 500 tys. Kolej­ne par­tie będą suk­ce­syw­nie dostar­cza­ne. To nor­mal­na sytu­acja, co roku szcze­pie­nia tra­fia­ją do Pol­ski w kil­ku tran­szach. Łącz­nie na nasz rynek ma być dostar­czo­ne oko­ło 2 mln dawek. Dopie­ro glo­bal­na pan­de­mia uświa­do­mi­ła spo­łe­czeń­stwu istot­ną rolę jaką odgry­wa­ją szcze­pie­nia prze­ciw gry­pie. Mam nadzie­ję, że ten pozy­tyw­ny trend utrzy­ma się na dłu­żej, bez wzglę­du na sytu­ację epi­de­mio­lo­gicz­ną” – tłu­ma­czy, prof. dr hab. med. Adam Ant­czak, prze­wod­ni­czą­cy Rady Nauko­wej Ogól­no­pol­skie­go Pro­gra­mu Zwal­cza­nia Gry­py.

Pan­de­mia COVID-19 uka­za­ła jak nie­obli­czal­ne są cho­ro­by zakaź­ne. Szcze­gól­nie jest to istot­ne w dobie sta­rze­ją­ce­go się spo­łe­czeń­stwa, dla któ­re­go zapa­dal­ność na cho­ro­by wiru­so­we ma duży wpływ na zdro­wie publicz­ne i kosz­ty zwią­za­ne z zacho­ro­wa­niem. Dla­te­go war­to opra­co­wać stra­te­gicz­ną kon­cep­cję roz­wo­ju ochro­ny zdro­wia, któ­ra wska­że na koniecz­ność zwięk­sze­nia stop­nia wyszcze­pial­no­ści prze­ciw gry­pie w spo­łe­czeń­stwie pol­skim. Jed­nym z roz­wią­zań, któ­re udroż­ni pol­ski sys­tem zdro­wia i rela­tyw­nie wpły­nie na pro­mo­cję pro­fi­lak­ty­ki zdro­wot­nej jest umoż­li­wie­nie wyko­ny­wa­nia szcze­pień w apte­kach. O wpły­wie szcze­pień w apte­kach, któ­ry znacz­nie pod­niósł poziom wyszcze­pial­no­ści, opo­wie­dział zagra­nicz­ny eks­pert z Irlan­dii, Dar­ragh O’Loughlin’a, Sekre­tarz Gene­ral­ny Irlandz­kiej Unii Aptek. Irlan­dia to jeden z kil­ku­na­stu kra­jów euro­pej­skich, w któ­rym far­ma­ceu­ci od lat są upraw­nie­ni do wyko­ny­wa­nia szcze­pień w apte­kach. Dzię­ki takiej zmia­nie sys­te­mo­wej, cał­ko­wi­ta licz­ba osób zaszcze­pio­nych wzro­sła i takie roz­wią­za­nie skró­ci­ło ścież­kę, któ­rą musi odbyć pacjent, by uzy­skać recep­tę, a następ­nie w przy­chod­ni wyko­nać immu­ni­za­cję. Pozy­tyw­nie wpły­nę­ło to rów­nież na wzrost pozio­mu wyszcze­pial­no­ści w gabi­ne­tach lekar­skich.

„Sys­tem opie­ki zdro­wot­nej tej jesie­ni i zimy może być znacz­nie obcią­żo­ny zarów­no przez wzrost zaka­żeń wiru­sem SARS-CoV‑2, sezon gry­po­wy oraz czas zacho­ro­wań na infek­cje gry­po­po­dob­ne. Zaszcze­pie­nie się prze­ciw gry­pie może uła­twić dia­gno­sty­kę, a zaim­ple­men­to­wa­nie stan­dar­dów euro­pej­skich np. szcze­pień w apte­kach do Pol­ski przy­nio­sło­by wie­le korzy­ści takich jak uła­twie­nie dostę­pu do szcze­pień i odcią­że­nie służ­by zdro­wia”– pod­kre­ślił, eks­pert z Irlan­dii, Dar­ragh O’Loughlin’a, Sekre­tarz Gene­ral­ny Irlandz­kiej Unii Aptek

W zaist­nia­łej sytu­acji epi­de­mio­lo­gicz­nej nasu­wa się wie­le pytań i nie­pew­no­ści zwią­za­nych z pro­fi­lak­ty­ką zdro­wot­ną. Eks­per­ci zwró­ci­li tak­że uwa­gę na koniecz­ność wypra­co­wa­nia i wdro­że­nia reko­men­da­cji, któ­re doty­czyć będą bez­po­śred­nio immu­ni­za­cji pod­czas pan­de­mii. Pod­kre­śla­no isto­tę umoż­li­wie­nia wyko­ny­wa­nia badań kwa­li­fi­ka­cyj­nych do szcze­pień przez pie­lę­gniar­ki, wysta­wia­nia skie­ro­wa­nia na szcze­pie­nia w ramach tele­po­ra­dy lekar­skiej oraz reje­stra­cję szcze­pień prze­ciw gry­pie, dzię­ki któ­rej róż­ni­co­wa­nie gry­py i COVID-19 było­by łatwiej­sze.

Poru­szo­no tak­że kwe­stię osób szcze­gól­nie nara­żo­nych na powi­kła­nia gry­py. Przede wszyst­kim są to senio­rzy, dzie­ci, oso­by z prze­wle­kły­mi cho­ro­ba­mi ukła­du odde­cho­we­go i ser­co­wo-naczy­nio­we­go, dia­be­ty­cy i kobie­ty w cią­ży. Na tego­rocz­nej liście leków refun­do­wa­nych, zna­la­zły się obję­te cał­ko­wi­tą refun­da­cją szcze­pie­nia prze­ciw gry­pie dla senio­rów powy­żej 75 roku życia oraz odpłat­ne w 50% dla osób powy­żej 65 roku życia, dla doro­słych do 64 lat z cho­ro­ba­mi współ­ist­nie­ją­cy­mi oraz bez­in­wa­zyj­ne, dono­so­we szcze­pion­ki dla dzie­ci w wie­ku od ukoń­czo­nych 2 lat do ukoń­czo­nych 5 lat. To duży suk­ces i krok na przód w posze­rza­niu dostęp­no­ści do szcze­pień. Eks­per­ci pod­czas deba­ty omó­wi­li temat bez­pie­czeń­stwa oraz korzy­ści wyni­ka­ją­cych ze szcze­pień dla osób z grup ryzy­ka. Nie pomi­nię­to tak­że roli Mini­ster­stwa Zdro­wia w roz­po­wszech­nia­niu wie­dzy na temat gry­py i świa­do­mo­ści jej powi­kłań, a tak­że środ­ków zapo­bie­gaw­czych.

„Wiek jest zali­cza­ny do naj­waż­niej­szych czyn­ni­ków ryzy­ka kom­pli­ka­cji pogry­po­wych i zgo­nów. Dodat­ko­wo, cho­ro­by współ­ist­nie­ją­ce znacz­nie zwięk­sza­ją ryzy­ko śmier­ci z powo­du gry­py, a według danych, pra­wie 93% Pola­ków powy­żej 70 roku życia cier­pi na co naj­mniej jed­ną cho­ro­bę prze­wle­kłą. Na wzmac­nia­nie ukła­du immu­no­lo­gicz­ne­go skła­da się wie­le czyn­ni­ków, a jed­nym z nich są pro­fi­lak­tycz­ne szcze­pie­nia prze­ciw gry­pie. Naj­le­piej wyko­nać szcze­pie­nie w okre­sie od wrze­śnia do koń­ca grud­nia, aby zabez­pie­czyć się przed szczy­tem zacho­ro­wań, któ­ry w Pol­sce przy­pa­da na sty­czeń-marzec” – przy­po­mi­na Jaro­sław Pin­kas, Głów­ny Inspek­tor Sani­tar­ny.

Szcze­pion­ki prze­ciw gry­pie są dostęp­ne były w apte­kach od począt­ku wrze­śnia. W ZOZ-ach odstęp­ne będą od począt­ku paź­dzier­ni­ka. W Pol­sce zma­ga­my się z bar­dzo niskim pozio­mem wyszcze­pial­no­ści, któ­ry jest spo­wo­do­wa­ny m.in. ogra­ni­czo­ną wydol­no­ścią sys­te­mu reali­za­cji szcze­pień. W celu wzmoc­nie­nia odpor­no­ści zbio­ro­wi­sko­wej, istot­nym jest, aby wię­cej osób szcze­pi­ło się prze­ciw gry­pie. Uczest­ni­cy Deba­ty zgo­dzi­li się, że uspraw­nie­nia sys­te­mo­we są nie­zbęd­ne do zwięk­sze­nia pozio­mu wyszcze­pial­no­ści. Dzię­ki opty­ma­li­za­cji, dłu­gość ścież­ki pacjen­ta zosta­nie skró­co­na, co uła­twi pod­ję­cie decy­zji o wyko­na­niu szcze­pie­nia. Klu­czo­wą kwe­stią pozo­sta­je tak­że fakt dostar­cza­nych dawek do Pol­ski. Powin­ni­śmy się zmo­bi­li­zo­wać i pod­jąć dzia­ła­nia, któ­re zapew­nią w przy­szłym roku więk­sza licz­bę szcze­pio­nek i tym samym zmak­sy­ma­li­zu­ją licz­bę osób zaszcze­pio­nych.

———————————–

Ogól­no­pol­ski Pro­gram Zwal­cza­nia Gry­py jest ini­cja­ty­wą spo­łecz­ną nie­za­leż­nych eks­per­tów medycz­nych. Pro­gram od ponad 6 lat pro­wa­dzi w Pol­sce dzia­ła­nia edu­ka­cyj­ne na rzecz budo­wa­nia świa­do­mo­ści zagro­żeń wyni­ka­ją­cych z tej cho­ro­by, jak i pod­nie­sie­nia pozio­mu wyszcze­pial­no­ści prze­ciw gry­pie, zarów­no wśród pacjen­tów z grup ryzy­ka, jak też w całym spo­łe­czeń­stwie. Orga­ni­za­to­rem Spo­łecz­nej Kam­pa­nii Infor­ma­cyj­nej powsta­łej w ramach Pro­gra­mu jest Fun­da­cja Nadzie­ja dla Zdro­wia. Dzia­ła­nia skie­ro­wa­ne są do śro­do­wi­ska medycz­ne­go, opi­nii publicz­nej, samo­rzą­du oraz do pra­co­daw­ców. Przed­się­wzię­cie spo­tka­ło się z apro­ba­tą naj­waż­niej­szych insty­tu­cji dzia­ła­ją­cych na rzecz popra­wy zdro­wia publicz­ne­go, wie­lu orga­ni­za­cji zrze­sza­ją­cych leka­rzy, pra­co­daw­ców, związ­ki samo­rzą­dów i towa­rzy­stwa medycz­ne. Wię­cej infor­ma­cji na stro­nie www.opzg.pl