Tydzień Świadomości Migotania Przedsionków

Fun­da­cja Ser­ce dla Aryt­mii przy wspar­ciu eks­per­tów przy­go­to­wa­ła prak­tycz­ny prze­wod­nik dla pacjen­tów i wytycz­ne poste­po­wa­nia w dobie epi­de­mii COVID-19. W ramach kam­pa­nii eks­per­ci pody­sku­tu­ją o naj­now­szych zale­ce­niach nauko­wych i wyni­kach badań w obsza­rze migo­ta­nia przed­sion­ków.

Migo­ta­nie przed­sion­ków (ang. atrial fibril­la­tion, AF) to naj­czę­ściej wystę­pu­ją­ca for­ma aryt­mii. W Pol­sce cier­pi na nią nawet jed­na pią­ta osób po 65-tym roku życia. Jak wska­zu­ją przed­sta­wi­cie­le Fun­da­cji Ser­ce dla Aryt­mii, sytu­acja pacjen­tów z migo­ta­niem przed­sion­ków w dobie epi­de­mii COVID-19 sta­ła się nie­zwy­kle trud­na.

– Nie­jed­no­znacz­ne obja­wy aryt­mii same w sobie bywa­ją bar­dzo nie­po­ko­ją­ce dla pacjen­tów. Dodat­ko­we zagro­że­nie koro­na­wi­ru­sem i obcią­że­nie trud­ny­mi do prze­wi­dze­nia skut­ka­mi zdro­wot­ny­mi infek­cji spra­wia, że pacjen­ci z migo­ta­niem przed­sion­ków oraz ich bli­scy w cza­sie epi­de­mii zgła­sza­ją się do nas z licz­ny­mi pyta­nia­mi. Czy migo­ta­nie przed­sion­ków jest czyn­ni­kiem ryzy­ka zaka­że­nia SARS-CoV‑2? Czy w razie wystą­pie­nia obja­wów aryt­mii trze­ba zgło­sić się do leka­rza? Co robić, jeśli mam tak­że obja­wy infek­cji COVID-19? Gdzie szu­kać sku­tecz­nej pomo­cy w realiach ogra­ni­czeń w funk­cjo­no­wa­niu pla­có­wek ochro­ny zdro­wia? Jak przy­go­to­wać się do tele­po­ra­dy? W związ­ku z nad­cho­dzą­cym Tygo­dniem Świa­do­mo­ści Migo­ta­nia Przed­sion­ków, posta­no­wi­li­śmy opra­co­wać przy wspar­ciu eks­per­tów przy­stęp­ne odpo­wie­dzi na te i podob­ne pyta­nia. W ramach kam­pa­nii Akcja Abla­cja publi­ku­je­my je w for­mie dar­mo­we­go prze­wod­ni­ka i ulot­ki na naszej stro­nie inter­ne­to­wej www.sercedlaarytmii.pl oraz na stro­nie kam­pa­nii www.akcjaablacja.pl — mówi Jakub Zawadz­ki, pre­zes Fun­da­cji Ser­ce dla Aryt­mii.

Aryt­mia doj­rza­łych

Jak pod­kre­śla­ją eks­per­ci Sek­cji Ryt­mu Ser­ca Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go, migo­ta­nie przed­sion­ków to zabu­rze­nie ryt­mu ser­ca ści­śle powią­za­ne z wie­kiem. Doty­ka przede wszyst­kim oso­by doj­rza­łe, po 40-tym roku życia. Wyni­ki pol­skie­go bada­nia NOMED AF potwier­dza­ją, że wśród osób po 65-tym roku życia migo­ta­nie przed­sion­ków ma nawet co pią­ta oso­ba¹. Wie­lu cho­rych nie wie o swo­jej cho­ro­bie. Pro­gno­zy doty­czą­ce zacho­ro­wal­no­ści nie są opty­mi­stycz­ne.

– Pra­wie osiem na dzie­sięć doro­słych osób cho­ru­ją­cych na migo­ta­nie przed­sion­ków lub trze­po­ta­nie przed­sion­ków ma co naj­mniej 65 lat. Sza­cu­je się, że nawet jed­na na czte­ry doro­słe oso­by w wie­ku co naj­mniej 40 lat będzie mia­ła migo­ta­nie przed­sion­ków. To powo­du­je, że ta aryt­mia sta­je się pro­ble­mem powszech­nym. Powszech­nym i poten­cjal­nie bar­dzo nie­bez­piecz­nym – mówi dr hab. n. med. Paweł Derej­ko, Ordy­na­tor Oddzia­łu Kar­dio­lo­gii i Cho­rób Wewnętrz­nych Szpi­ta­la Medi­co­ver w War­sza­wie, czło­nek Sek­cji Ryt­mu Ser­ca Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go.

Nie­oczy­wi­ste przy­czy­ny

Migo­ta­nie przed­sion­ków jest wyni­kiem zmian w ser­cu, poja­wia­ją­cych się pod wpły­wem wad wro­dzo­nych, cho­rób współ­ist­nie­ją­cych oraz try­bu życia. Aryt­mia obja­wia się nie­re­gu­lar­nym, czę­sto szyb­kim biciem ser­ca, któ­re wystę­pu­je na sku­tek dodat­ko­wych, nie­sko­or­dy­no­wa­nych sygna­łów elek­trycz­nych w przed­sion­kach ser­ca.

– Nie­pra­wi­dło­wo­ści w funk­cjo­no­wa­niu lub uszko­dze­nie struk­tu­ral­ne ser­ca są naj­częst­szą przy­czy­ną migo­ta­nia przed­sion­ków. Ich wystę­po­wa­nie może być zaś uwa­run­ko­wa­ne czyn­ni­ka­mi taki­mi jak: wyso­kie ciśnie­nie krwi, zawał ser­ca, cho­ro­ba wień­co­wa, wady zastaw­ko­we i wady wro­dzo­ne ser­ca, zespół cho­re­go węzła zato­ko­we­go, ale tak­że pro­ce­sy zapal­ne, prze­wle­kłe cho­ro­by płuc, bez­dech sen­ny, a nawet nad­czyn­ność tar­czy­cy lub inne zabu­rze­nia gospo­dar­ki hor­mo­nal­nej. Do roz­wo­ju migo­ta­nia przed­sion­ków może przy­czy­niać się tak­że nara­że­nie na używ­ki, w tym przede wszyst­kim: leki, tytoń i alko­hol – mówi dr n. med. Piotr Lodziń­ski z I Kate­dry i Kli­ni­ki Kar­dio­lo­gii War­szaw­skie­go Uni­wer­sy­te­tu Medycz­ne­go, czło­nek Sek­cji Ryt­mu Ser­ca Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go.

Pod­stęp­ne obja­wy

– Migo­ta­nie przed­sion­ków jest czę­sto okre­śla­ne mia­nem „pod­stęp­nej” aryt­mii, ponie­waż czę­stość wystę­po­wa­nia i nasi­le­nie obja­wów są róż­ne u róż­nych pacjen­tów. Symp­to­my mogą być prak­tycz­nie nie­od­czu­wal­ne lub zmie­niać się z upły­wem cza­su – mówi dr hab. n. med. Paweł Derej­ko.

Do naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cych obja­wów migo­ta­nia przed­sion­ków nale­żą: uczu­cie koła­ta­nia ser­ca, zmę­cze­nie, dusz­ność, uczu­cie roz­bi­cia, zawro­ty gło­wy, sta­ny lęko­we i ból w klat­ce pier­sio­wej. Ponad 50 proc. pacjen­tów z migo­ta­niem przed­sion­ków ma obni­żo­ną wydol­ność fizycz­ną.

Groź­ne kon­se­kwen­cje

Jak pod­kre­śla­ją eks­per­ci, migo­ta­nie przed­sion­ków obni­ża jakość życia pacjen­ta, zwięk­sza ryzy­ko uda­ru mózgu oraz zgo­nu.

– Migo­ta­nie przed­sion­ków zwięk­sza ryzy­ko uda­ru nie­do­krwien­ne­go mózgu, nie­wy­dol­no­ści ser­ca, bez­de­chu sen­ne­go (bez­dech sen­ny może być przy­czy­ną, ale i skut­kiem aryt­mii), zabu­rzeń pamię­ci i pogor­sze­nia zdol­no­ści poznaw­czych, zawa­łu ser­ca oraz śmier­ci. Aryt­mia może być śmier­tel­nie groź­na, kie­dy jest nie­wy­kry­ta, nie­le­czo­na lub leczo­na w spo­sób nie­wła­ści­wy. Nie­zwy­kle waż­na jest kon­tro­la czyn­ni­ków ryzy­ka: wal­ka z oty­ło­ścią, aktyw­ny styl życia, regu­lar­na i zdro­wia die­ta, ogra­ni­cze­nie lub rezy­gna­cja ze spo­ży­cia alko­ho­lu i sto­so­wa­nia uży­wek tyto­nio­wych, codzien­na higie­na psy­chicz­na – wyja­śnia dr n. med. Piotr Lodziń­ski.

Szan­sa na zdro­wie

Jak zazna­cza­ją eks­per­ci, sku­tecz­na tera­pia zaczy­na się od wła­ści­wej dia­gno­zy: moż­li­wie wcze­snej i pre­cy­zyj­nej.

– Pra­wi­dło­we zdia­gno­zo­wa­nie aryt­mii wyma­ga udo­ku­men­to­wa­nia jej w elek­tro­kar­dio­gra­mie, czy­li zapi­sie EKG. Nie zawsze jest to pro­ste, ponie­waż u wie­lu pacjen­tów wystę­pu­ją bez­ob­ja­wo­we lub napa­do­we for­my aryt­mii, któ­re trud­no wychwy­cić w zapi­sie w ośrod­ku. To, co moż­na i war­to zro­bić same­mu, to regu­lar­nie mie­rzyć puls. Instruk­cję moż­na zna­leźć w nowym porad­ni­ku Fun­da­cji Ser­ce dla Aryt­mii oraz na stro­nie Sek­cji Ryt­mu Ser­ca Pol­skie­go Towa­rzy­stwa Kar­dio­lo­gicz­ne­go: jak pra­wi­dło­wo zmie­rzyć puls. Moż­na tak­że sko­rzy­stać z cer­ty­fi­ko­wa­nych urzą­dzeń typu opa­ski i zegar­ki z opcją pomia­ru EKG. Aby potwier­dzić bądź wyklu­czyć aryt­mię, war­to udać się do kar­dio­lo­ga. Spe­cja­li­sta zale­ci bada­nie hol­te­row­skie i dal­sze postę­po­wa­nie dia­gno­stycz­no-tera­peu­tycz­ne – mówi dr hab. n. med. Paweł Derej­ko.

Sku­tecz­ne lecze­nie

Eks­per­ci Sek­cji Ryt­mu Ser­ca PTK potwier­dza­ją, że migo­ta­nie przed­sion­ków rzad­ko jest jedy­ną cho­ro­bą, z któ­ra pacjent zgła­sza się do leka­rza. Lecze­nie aryt­mii wyma­ga szer­sze­go spoj­rze­nia i kom­plek­so­wej stra­te­gii.

– Oprócz same­go migo­ta­nia przed­sion­ków w pierw­szej kolej­no­ści nale­ży zająć się tera­pią cho­rób współ­ist­nie­ją­cych i wywo­łu­ją­cych aryt­mię oraz wła­ści­wą kon­tro­lą czyn­ni­ków ryzy­ka. Pomoc pacjen­to­wi we wdro­że­niu zdro­we­go sty­lu życia to pierw­szy krok. Kolej­nym jest zazwy­czaj far­ma­ko­te­ra­pia, jed­nak jedy­nym spo­so­bem trwa­łe­go (pod warun­kiem opty­mal­nej kon­tro­li mody­fi­ko­wal­nych czyn­ni­ków ryzy­ka aryt­mii) wyle­cze­nia migo­ta­nia przed­sion­ków jest zabieg abla­cji, pole­ga­ją­cy na wyeli­mi­no­wa­niu czyn­ni­ków wyzwa­la­ją­cych aryt­mię oraz mody­fi­ka­cję pod­ło­ża aryt­mii. W przy­pad­ku abla­cji prze­cew­ni­ko­wej w migo­ta­niu przed­sion­ków nawet 94 proc pacjen­tów jest wol­nych od nawro­tów aryt­mii w cią­gu roku. Oczy­wi­ście, w dłuż­szej per­spek­ty­wie istot­ne jest utrzy­ma­nie przez pacjen­ta pra­wi­dło­wych nawy­ków żywie­nio­wych i zdro­we­go sty­lu życia. Wte­dy szan­se na ponow­ne wystą­pie­nie aryt­mii lub poja­wie­nie się nowych zabu­rzeń ryt­mu wyraź­nie male­ją – wyja­śnia dr n. med. Piotr Lodziń­ski.

Lista pla­có­wek wyko­nu­ją­cych zabie­gi abla­cji w ramach Naro­do­we­go Fun­du­szu Zdro­wia (NFZ) jest dostęp­na pod adre­sem: https://akcjaablacja.pl/placowki.