Choroba przybierająca postać globalnej epidemii, która może dotyczyć nawet 9 mln Polaków

Świa­do­mość Pola­ków na temat nie­al­ko­ho­lo­wej stłusz­cze­nio­wej cho­ro­by wątro­by (NAFLD) jest na zatrwa­ża­ją­co niskim pozio­mie. O tym scho­rze­niu, któ­re nie­pra­wi­dło­wo leczo­ne może u nie­któ­rych pacjen­tów pro­wa­dzić nawet do roz­wo­ju zwłók­nie­nia, mar­sko­ści lub raka wątro­bo­wo­ko­mór­ko­we­go nie sły­sza­ła więk­szość respon­den­tów. Wyni­ki prze­pro­wa­dzo­ne­go przez IPSOS bada­nia „Pola­cy, a nie­al­ko­ho­lo­we stłusz­cze­nie wątro­by”¹ wyka­za­ły, że aż 87% bada­nej gru­py nie ma świa­do­mo­ści ist­nie­nia tej cho­ro­by.

Stłusz­cze­niem nazy­wa­my zwięk­szo­ne odkła­da­nie tłusz­czu w obrę­bie komó­rek wątro­bo­wych. Według eks­per­ta dr Beaty Cywiń­skiej-Dur­czak, nie­al­ko­ho­lo­we stłusz­cze­nie wątro­by to cho­ro­ba cywi­li­za­cyj­na XXI wie­ku. Głów­ny­mi czyn­ni­ka­mi ryzy­ka tej cho­ro­by jest oty­łość i nad­wa­ga. Według danych NAFLD wystę­pu­je u 70% osób z oty­ło­ścią² i 55,5% dotknię­tych cukrzy­cą typu 2³. Respon­den­ci wyka­za­li nie­po­ko­ją­cy brak świa­do­mo­ści na temat nie­al­ko­ho­lo­we­go stłusz­cze­nia wątro­by – o cho­ro­bie nigdy nie sły­sza­ło 48% kobiet i 49% męż­czyzn. Nigdy nie spo­tka­ło się z tym okre­śle­niem aż 47% osób ze wskaź­ni­kiem BMI powy­żej 40 kg/m2 (oty­łość stop­nia III) oraz 49% osób z dekla­ro­wa­nym wzro­stem masy cia­ła. Co gor­sza, brak wie­dzy na temat NAFLD wystę­pu­je u znacz­ne­go pro­cen­ta osób z cho­ro­ba­mi towa­rzy­szą­cy­mi: nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym – 43%, cukrzy­cą typu 2 – 45% czy hiper­cho­le­ste­ro­le­mią – 39%.

„NAFLD doty­czy bar­dzo dużej gru­py ludzi, oko­ło 24% popu­la­cji Euro­py, co w ska­li Pol­ski może­my obli­czyć, że doty­czyć może nawet 9 milio­nów Pola­ków. Spo­śród bada­nej gru­py Pola­ków wie­my, że stłusz­cze­nie wątro­by może wystą­pić nawet u 77,5% Pola­ków z BMI powy­żej 25, czy­li już kie­dy wystę­pu­je nad­wa­ga i powy­żej 30 BMI, czy­li kie­dy wystę­pu­je oty­łość, to ryzy­ko rośnie i jest to alar­mu­ją­ce, ponie­waż ten odse­tek jest rze­czy­wi­ście wyso­ki” – ostrze­ga dr Beata Cywiń­ska-Dur­czak, Mana­ger Medycz­ny w fir­mie Sano­fi.

Nale­ży mieć na wzglę­dzie to, że wątro­ba nie boli i nie daje typo­wych obja­wów. Symp­to­my NAFLD są zazwy­czaj mało cha­rak­te­ry­stycz­ne. Może poja­wić się ogól­ne, złe samo­po­czu­cie, zabu­rze­nia snu, zmę­cze­nie, zabu­rze­nia kon­cen­tra­cji oraz brak ape­ty­tu. Fir­ma Sano­fi, aby zwięk­szyć świa­do­mość na temat tej cho­ro­by wśród spo­łe­czeń­stwa pol­skie­go zaaran­żo­wa­ła ogól­no­pol­ską akcję badań pro­fi­lak­tycz­nych. W 15 naj­więk­szych mia­stach Pol­ski w spe­cjal­nie przy­go­to­wa­nym busie, miesz­kań­cy bez­płat­nie mogli wyko­nać pro­fi­lak­tycz­nie nie­in­wa­zyj­ne bada­nie, przy pomo­cy nowo­cze­sne­go urzą­dze­nia Fibro­Scan. Mia­ło ono na celu szyb­kie okre­śle­nie sta­nu tego narzą­du pod kątem stop­nia stłusz­cze­nia i zasię­gu włók­nie­nia, któ­re są następ­stwem NAFLD. Po prze­pro­wa­dze­niu bada­nia, pacjent otrzy­mał wynik, któ­ry mógł skon­sul­to­wać ze swo­im leka­rzem i usta­lić dal­sze postę­po­wa­nie. Z tej moż­li­wo­ści sko­rzy­sta­ło pra­wie 2,5 tys. osób (2485), z cze­go ponad 63% osób mia­ło nad­wa­gę i oty­łość – głów­ne czyn­ni­ki ryzy­ka NAFLD. Stłusz­cze­nie wątro­by stwier­dzo­no u ponad 58% osób z ogól­nej licz­by prze­ba­da­nych, nato­miast w gru­pie osób z nad­wa­gą i oty­ło­ścią stłusz­cze­nie stwier­dzo­no aż u 77,5% osób⁴.

„Nie­al­ko­ho­lo­wa cho­ro­ba stłusz­cze­nio­wa wątro­by to pro­blem, któ­ry doty­czy więk­szo­ści Pola­ków, szcze­gól­nie tych z nad­mier­ną masą cia­ła. Fak­tycz­nie zna­cze­nie tutaj będzie miał nasz odpo­wied­ni styl życia, czy­li die­ta – to jak jemy, no i też oczy­wi­ście aktyw­ność fizycz­na. Opty­mal­na die­ta w pre­wen­cji NAFLD, ale rów­nież w wspo­ma­ga­niu lecze­nia i w lecze­niu tej cho­ro­by to die­ta bazu­ją­ca na zasa­dach die­ty śród­ziem­no­mor­skiej.” – tłu­ma­czy eks­pert, mgr Klau­dia Wiśniew­ska die­te­tyk kli­nicz­ny, eks­pert kam­pa­nii „Wątro­ba się spraw­dza”.

Z badań prze­sie­wo­wych moż­na wycią­gnąć wyraź­ne wnio­ski, że ryzy­ko stłusz­cze­nia wątro­by jest sko­re­lo­wa­ne ze wskaź­ni­kiem BMI, a nad­wa­ga jest podob­nym czyn­ni­kiem ryzy­ka roz­wo­ju stłusz­cze­nia jak i oty­łość. Ozna­cza to, że oso­by z nad­wa­gą, a nie­za­leż­nie też z oty­ło­ścią i inny­mi cho­ro­ba­mi towa­rzy­szą­cy­mi – cukrzy­cą, nad­ci­śnie­niem, hiper­li­pi­de­mią itp., powin­ny być aktyw­nie bada­ne w kie­run­ku stłusz­cze­nia i zale­że­nie od wyni­ku pod­da­ne szcze­gó­ło­wej dia­gno­sty­ce i/lub lecze­niu.

Eks­per­ci pod­kre­śla­ją, że naj­bar­dziej szko­dli­wy­mi czyn­ni­ka­mi dla wątro­by jest nad­miar tłusz­czu i cukru w die­cie. Szyb­kim bada­niem, któ­re może nam pomóc w roz­po­zna­niu NAFLD na wcze­snym eta­pie jest USG jamy brzusz­nej. Koniecz­ne jest podej­mo­wa­nie edu­ka­cyj­nych ini­cja­tyw i pro­jek­tów, aby uświa­da­miać pacjen­tów, ale tak­że przy­spie­szyć dia­gno­sty­kę i wcze­sną inter­wen­cję. Wątro­ba ma nie­zwy­kłe zdol­no­ści rege­ne­ra­cyj­ne, dla­te­go nawet pomi­mo wykry­cia cho­ro­by tego narzą­du war­to nie­zwłocz­nie pod­jąć dzia­ła­nia lecz­ni­cze.