Dlaczego warto angażować dzieci w ogrodnictwo?

Skok cywi­li­za­cyj­ny, a co za tym idzie postę­pu­ją­ca cyfry­za­cja i roz­wój nowych tech­no­lo­gii, dia­me­tral­nie zmie­nia nasze przy­zwy­cza­je­nia oraz spo­sób spę­dza­nia cza­su. Coraz czę­ściej wol­ne chwi­le poświę­ca­my na korzy­sta­nie z gier kom­pu­te­ro­wych, prze­glą­da­nie inter­ne­tu czy innych form roz­ryw­ki cyfro­wej, rezy­gnu­jąc z aktyw­no­ści na świe­żym powie­trzu. Zmia­ny te nie pozo­sta­ją bez wpły­wu na nasze zdro­wie – szcze­gól­nie nie­po­ko­ją­ce są ich kon­se­kwen­cje dla naj­młod­szych. Dzie­ci, któ­re coraz wię­cej cza­su spę­dza­ją w świe­cie wir­tu­al­nym, mają mniej oka­zji do roz­wo­ju psy­cho­ru­cho­we­go i budo­wa­nia natu­ral­nych wię­zi spo­łecz­nych, co może pro­wa­dzić do wzro­stu pro­ble­mów natu­ry psy­chicz­nej i emo­cjo­nal­nej. W obli­czu tych wyzwań jed­nym z roz­wią­zań może być powrót do korze­ni – dosłow­nie i w prze­no­śni. Upra­wa roślin, choć mogło­by się wyda­wać pro­stą aktyw­no­ścią, nie­sie za sobą ogrom­ny poten­cjał tera­peu­tycz­ny i edukacyjny[1]. Jak poka­zu­ją prze­pro­wa­dzo­ne na Uni­wer­sy­te­cie w Mont­pel­lier badania[2], dzie­ci mają­ce kon­takt z przy­ro­dą w szko­łach są bar­dziej skon­cen­tro­wa­ne, spo­koj­niej­sze i wyraź­nie moc­niej zain­te­re­so­wa­ne nauką.

Jak ogrod­nic­two wspie­ra zdro­wie psy­chicz­ne dzie­ci?

Kon­takt z natu­rą ma ogrom­ny poten­cjał tera­peu­tycz­ny. Badania[3] poka­zu­ją, że regu­lar­ny kon­takt z rośli­na­mi i zie­le­nią zmniej­sza poziom stre­su oraz lęku, a tak­że popra­wia jakość snu u dzie­ci. Jed­nym z naj­waż­niej­szych mecha­ni­zmów dzia­ła­nia jest reduk­cja pozio­mu kor­ty­zo­lu – hor­mo­nu stre­su, któ­ry w nad­mia­rze może pro­wa­dzić do prze­wle­kłe­go zmę­cze­nia i pro­ble­mów emo­cjo­nal­nych.

—  Ogrod­nic­two pozwa­la dzie­ciom doświad­czać zła­go­dze­nia napię­cia poprzez aktyw­ność fizycz­ną, któ­ra w natu­ral­ny spo­sób regu­lu­je układ ner­wo­wy. Regu­lar­ny kon­takt z natu­rą zwięk­sza ich zdol­ność kon­cen­tra­cji oraz wspie­ra roz­wój umie­jęt­no­ści inter­per­so­nal­nych, a efek­ty wła­snej pra­cy wzmac­nia­ją poczu­cie spraw­czo­ści i war­to­ści — wyja­śnia Ane­ta Powąz­ka, dyrek­tor mar­ke­tin­gu i e‑commerce przed­się­bior­stwa W.Legutko.

Ogród w szko­le – korzy­ści

Dzie­ci poprzez ogrod­nic­two zdo­by­wa­ją nie tyl­ko wie­dzę teo­re­tycz­ną, ale rów­nież prak­tycz­ne umie­jęt­no­ści przy­dat­ne w życiu codzien­nym. Mogą pla­no­wać, jak roz­mie­ścić upra­wy, dowia­du­ją się o cyklach życia roślin oraz zdo­by­wa­ją świa­do­mość eko­lo­gicz­ną.

– Edu­ka­cja przez doświad­cze­nie jest znacz­nie bar­dziej efek­tyw­na niż wie­dza teo­re­tycz­na. Bada­nia poka­zu­ją, że dzie­ci, któ­re zdo­by­wa­ją wie­dzę w prak­ty­ce, lepiej ją przy­swa­ja­ją i dłu­żej pamię­ta­ją. Zatem ogro­dy szkol­ne i zaję­cia z ogrod­nic­twa sta­no­wią dosko­na­łą oka­zję do roz­wi­ja­nia wie­dzy o świe­cie, a tak­że kształ­to­wa­nia pra­wi­dło­wych nawy­ków żywie­nio­wych. Samo­dziel­na upra­wa warzyw czy ziół spra­wia, że dzie­ci chęt­niej się­ga­ją po zdro­we pro­duk­ty, któ­re same upra­wia­ły. Wie­my, że budo­wa­nie świa­do­mo­ści żywie­nio­wej od naj­młod­szych lat ma fun­da­men­tal­ne zna­cze­nie dla nasze­go zdro­wia tak­że w doro­słym życiu. Dla­te­go, wraz z eks­per­ta­mi z pro­jek­tu Poru­sza­my Pol­skę!, roz­po­czę­li­śmy cykl warsz­ta­tów dla uczniów pol­skich szkół, w ramach któ­rych wraz z dzieć­mi wysie­wa­my zio­ła i mikro­list­ki, któ­re ci mogą zabrać ze sobą do domu i wyko­rzy­stać do przy­go­to­wa­nia zdro­we­go posił­ku. Łącze­nie teo­rii z prak­ty­ką pozwa­la dzie­ciom nie tyl­ko zro­zu­mieć, skąd pocho­dzi jedze­nie, ale rów­nież doce­nić war­tość zdro­wych pro­duk­tów w die­cie. Dotych­czas odwie­dzi­li­śmy już trzy pla­ców­ki: W Iło­wie, Jak­to­ro­wie i Gdy­ni, w któ­rych spo­tka­li­śmy się łącz­nie z tysią­cem dzie­ci, któ­re wzię­ły udział w warsz­ta­tach. Wpro­wa­dze­nie takich pro­gra­mów do szkół to inwe­sty­cja w zdro­wą przy­szłość kolej­nych poko­leń – pod­kre­śla Ane­ta Powąz­ka, dyrek­tor mar­ke­tin­gu i e‑commerce przed­się­bior­stwa W.Legutko, part­ne­ra akcji Poru­sza­my Pol­skę!

Zdro­we nawy­ki żywie­nio­we kształ­to­wa­ne w dzie­ciń­stwie sta­no­wią klucz do zapo­bie­ga­nia wie­lu cho­ro­bom cywi­li­za­cyj­nym, takim jak oty­łość, cukrzy­ca typu 2 czy cho­ro­by ser­ca. Dla­te­go pro­gra­my edu­ka­cji żywie­nio­wej powin­ny stać się stan­dar­dem w każ­dej szko­le.

Anga­żo­wa­nie dzie­ci w ogrod­nic­two to inwe­sty­cja w ich zdro­wie psy­chicz­ne, roz­wój emo­cjo­nal­ny oraz świa­do­mość żywie­nio­wą. Zarów­no domo­we upra­wy, jak i szkol­ne ogród­ki są narzę­dziem wspie­ra­ją­cym roz­wój odpo­wie­dzial­no­ści, empa­tii oraz umie­jęt­no­ści współ­pra­cy. W świe­cie, w któ­rym dzie­ci coraz bar­dziej odda­la­ją się od natu­ry, ogrod­nic­two jest nie tyl­ko spo­so­bem na relaks i zaba­wę, ale tak­że środ­kiem budo­wa­nia trwa­łej wię­zi z ota­cza­ją­cym nas świa­tem.

[1] World Health Orga­ni­za­tion. (2016). Urban gre­en spa­ces and health: A review of evi­den­ce. Copen­ha­gen: WHO Regio­nal Offi­ce for Euro­pe.

[2] Cosqu­er, Alix; Gime­nez, Oli­vier; Gre­go­ire, Arnaud; Girard, Vin­cent; Noell, Thier­ry; and Wasel­la, Tatia­na (2025) “The Eco­for­ma­ti­ve and Trans­for­ma­ti­ve Issu­es of Natu­re in the Scho­oly­ard: An Explo­ra­tion of the Rela­tion­ship Betwe­en Eve­ry­day Expe­rien­ces of Natu­re and Well-being at Scho­ol,” Cities and the Envi­ron­ment (CATE): Vol. 17: Iss. 2, Artic­le 8.

[3] Vijay­aku­mar, S., Sri­va­sta­va, P. (2025). Eco­sys­tems and Human Health: The Impact of Natu­re-Based Inte­rven­tions. In: Singh, P., Sri­va­sta­va, P., Soro­kin, A. (eds) Natu­re-Based Solu­tions in Achie­ving Susta­ina­ble Deve­lop­ment Goals. Sprin­ger, Cham.

W.LEGUTKO to pol­ski, rodzin­ny pro­du­cent nasion, któ­ry od 1992 roku jest zaufa­nym dostaw­cą na ryn­ku ogrod­ni­czym zarów­no pol­skim, jak i zagra­nicz­nym. Źró­dłem suk­ce­su mar­ki jest pra­ca u pod­staw, bli­sko zie­mi i z miło­ścią do roślin. W. Legut­ko posia­da ponad 1300 hek­ta­rów pól pro­duk­cyj­nych i 236 autor­skich odmian nasion. Fir­ma dys­po­nu­je naj­więk­szym labo­ra­to­rium nasien­nym w Pol­sce. W. Legut­ko jest ini­cja­to­rem i orga­ni­za­to­rem kam­pa­nii edu­ka­cyj­no-spo­łecz­nej #ZDROWOROSNA, któ­rej celem jest krze­wie­nie postaw pro­eko­lo­gicz­nych i zdro­wych nawy­ków żywie­nio­wych u dzie­ci. Wię­cej infor­ma­cji o akcji moż­na zna­leźć na stro­nie pro­du­cen­ta: https://legutko.com.pl/pl/hobby/zdroworosna-2023/