Innowacje w chirurgicznym leczeniu nowotworów kości u dzieci

Nowo­cze­sne meto­dy chi­rur­gicz­ne odgry­wa­ją klu­czo­wą rolę w lecze­niu nowo­two­rów u dzie­ci, umoż­li­wia­jąc bar­dziej pre­cy­zyj­ne usu­nię­cie guzów, mini­ma­li­zu­jąc przy tym uszko­dze­nie zdro­wych tka­nek i popra­wia­jąc funk­cjo­nal­ność oraz jakość życia małych pacjen­tów. Postęp w tej dzie­dzi­nie przy­czy­nił się do zna­czą­ce­go roz­wo­ju stra­te­gii tera­peu­tycz­nych, w szcze­gól­no­ści w lecze­niu kost­nia­ko­mię­sa­ka – jed­ne­go z naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cych nowo­two­rów kości u dzie­ci.

Oste­osar­co­ma (kost­nia­ko­mię­sak) i mię­sak Ewin­ga są dwo­ma naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cy­mi rodza­ja­mi pier­wot­nych, zło­śli­wych nowo­two­rów kości u dzie­ci i mło­dzie­ży. Naj­czę­ściej loka­li­zu­ją się w kości udo­wej, pisz­cze­lo­wej, mied­ni­cy oraz kości ramien­nej. Cha­rak­te­ry­zu­ją się szyb­kim prze­bie­giem i czę­sto dają odle­głe prze­rzu­ty, głów­nie do płuc[1]. Oba te nowo­two­ry, choć dużo czę­ściej mię­sak Ewin­ga, mogą wystę­po­wać nie tyl­ko w kościach, ale rów­nież w tkan­kach mięk­kich (tzw. posta­ci poza­kost­ne). Chodź oba te warian­ty (kost­ny i poza­kost­ny) mogą róż­nić się nie­któ­ry­mi cecha­mi bio­lo­gicz­ny­mi, zawsze wyma­ga­ją agre­syw­ne­go lecze­nia.
– Dzie­cię­ce nowo­two­ry kości wyma­ga­ją zło­żo­nych pro­ce­dur medycz­nych, inter­dy­scy­pli­nar­ne­go podej­ścia i sper­so­na­li­zo­wa­nych stra­te­gii lecze­nia, aby zwięk­szyć szan­se na wyle­cze­nie i zmi­ni­ma­li­zo­wać dłu­go­ter­mi­no­we skut­ki tera­pii. Nowo­cze­sne meto­dy chi­rur­gicz­ne otwie­ra­ją zupeł­nie nowe moż­li­wo­ści w tera­pii nowo­two­rów narzą­du ruchu u dzie­ci i mło­dzie­ży – tłu­ma­czy lek. med. Iwo­na Male­sza z Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD.

Rola chirurgii w leczeniu nowotworów kości u dzieci

W przy­pad­ku nowo­two­rów kości, cel chi­rur­gicz­ne­go lecze­nia jest jasny: osią­gnię­cie cał­ko­wi­tej resek­cji guza z sze­ro­ki­mi mar­gi­ne­sa­mi, co ozna­cza usu­nię­cie nie tyl­ko samej zmia­ny, ale i zdro­wej ota­cza­ją­cej ją tkan­ki, po to, by zmi­ni­ma­li­zo­wać ryzy­ko wzno­wy. Sku­tecz­ność tera­pii zale­ży nie tyl­ko od umie­jęt­no­ści chi­rur­ga, ale rów­nież od jego współ­pra­cy z onko­lo­ga­mi, chi­rur­ga­mi innych spe­cjal­no­ści, a tak­że eks­per­ta­mi, taki­mi jak radio­lo­dzy, neu­ro­lo­dzy czy reha­bi­li­tan­ci. Inter­dy­scy­pli­nar­ny zespół pro­wa­dzą­cy lecze­nie umoż­li­wia holi­stycz­ne podej­ście do każ­de­go przy­pad­ku, zapew­nia­jąc kom­plek­so­wą oce­nę sta­nu zdro­wia małe­go pacjen­ta, co jest nie­zbęd­ne dla opra­co­wa­nia opty­mal­ne­go pla­nu tera­pii.
– W lecze­niu nowo­two­rów kości wybór odpo­wied­nie­go ośrod­ka lecze­nia odgry­wa zna­czą­cą rolę. Klu­czo­wa jest zarów­no wie­dza i doświad­cze­nie zespo­łu medycz­ne­go, jak i dostęp do nowo­cze­snych metod chi­rur­gicz­nych, któ­re zapew­nia­ją zabie­gi oszczę­dza­ją­ce koń­czy­nę. Pol­ska jako kraj z pią­tą co do wiel­ko­ści popu­la­cją dzie­ci leczo­nych na tego rodza­ju cho­ro­by nowo­two­ro­we w Euro­pie, sta­ła się miej­scem, gdzie aktyw­nie roz­wi­ja­my i wdra­ża­my inno­wa­cyj­ne pro­ce­du­ry medycz­ne, któ­re są klu­czo­we dla popra­wy jako­ści lecze­nia naszych naj­młod­szych pacjen­tów. Nie­zmier­nie waż­ne jest, aby wpro­wa­dzać nowo­cze­sne tech­ni­ki rekon­struk­cyj­ne, takie jak endo­pro­te­zo­pla­sty­ka, dzię­ki cze­mu może­my zapew­nić naszym pod­opiecz­nym lecze­nie na świa­to­wym pozio­me – wyja­śnia lek. med. Iwo­na Male­sza z Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży IMiD.

Nowoczesne metody leczenia

Resek­cja guza jest stan­dar­do­wym roz­wią­za­niem w lecze­niu nowo­two­rów kości, zwłasz­cza gdy guz zlo­ka­li­zo­wa­ny jest w obrę­bie koń­czyn. Dzię­ki postę­pom w tech­ni­kach chi­rur­gicz­nych oszczę­dza­ją­cych koń­czy­nę oraz roz­wo­ju tera­pii uzu­peł­nia­ją­cych che­mio­te­ra­pię takich jak tera­pie celo­wa­ne, więk­szość pacjen­tów może obec­nie unik­nąć ampu­ta­cji.
W przy­pad­kach nowo­two­rów, któ­re wyma­ga­ją resek­cji kości, sto­su­je­my meto­dy rekon­struk­cji z wyko­rzy­sta­niem onko­lo­gicz­nych endo­pro­tez. Są one wyko­na­ne z wyso­kiej jako­ści mate­ria­łów i spe­cjal­nie zapro­jek­to­wa­ne, aby zastą­pić usu­nię­tą część kości, przy­wra­ca­jąc sta­bil­ność i funk­cjo­nal­ność koń­czy­ny. Sto­so­wa­ne implan­ty w przy­pad­ku inten­syw­nie rosną­cych dzie­ci, bar­dzo czę­sto są endo­pro­te­za­mi elek­tro­ma­gne­tycz­ny­mi, czy­li taki­mi, któ­re wydłu­ża­ją się bez koniecz­no­ści ope­ra­cji. W naszej kli­ni­ce prze­pro­wa­dzi­li­śmy już ponad tysiąc takich zabie­gów, a naj­młod­sza pacjent­ka, któ­rej wsz­cze­pi­li­śmy endo­pro­te­zę, mia­ła zale­d­wie 8 mie­się­cy – pod­su­mo­wu­je prof. Anna Raci­bor­ska, Kie­row­nik Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży w Insty­tu­cie Mat­ki i Dziec­ka.
Poza endo­pro­te­za­mi coraz czę­ściej sto­so­wa­ne są rów­nież inne inno­wa­cyj­ne meto­dy rekon­struk­cji kości, któ­re rewo­lu­cjo­ni­zu­ją podej­ście do chi­rur­gii orto­pe­dycz­nej. Jed­ną z nich jest tech­no­lo­gia dru­ku 3D, któ­ra umoż­li­wia leka­rzom two­rze­nie implan­tów dosto­so­wa­nych indy­wi­du­al­nie do ana­to­mii każ­de­go pacjen­ta. Implan­ty te mogą być zapro­jek­to­wa­ne tak, aby naśla­do­wać natu­ral­ną struk­tu­rę kości, co zapew­nia lep­szą inte­gra­cję z tkan­ka­mi pacjen­ta i umoż­li­wia zacho­wa­nie natu­ral­nej funk­cjo­nal­no­ści koń­czyn. Dzię­ki temu chi­rur­dzy mogą pla­no­wać i prze­pro­wa­dzać zabie­gi z więk­szą pre­cy­zją, mini­ma­li­zu­jąc ryzy­ko kom­pli­ka­cji i przy­spie­sza­jąc pro­ces rekon­wa­le­scen­cji.

Nie tylko implanty

Bar­dzo efek­tyw­nym roz­wią­za­niem są rów­nież auto­lo­gicz­ne prze­szcze­py kości, czy­li takie, pod­czas któ­rych tkan­ki pobie­ra­ne są od same­go pacjen­ta. Cha­rak­te­ry­zu­ją się one wyso­ką sku­tecz­no­ścią przy jed­no­cze­snym ogra­ni­cze­niu ryzy­ka odrzu­tu i infek­cji. Zasto­so­wa­nie prze­szcze­pów auto­lo­gicz­nych czę­sto pozwa­la na zacho­wa­nie natu­ral­nej funk­cji koń­czy­ny, a co za tym idzie unik­nię­cie dłu­go­trwa­łych kon­se­kwen­cji dla zdro­wia i jako­ści życia dziec­ka. Jed­ną z form tej meto­dy chi­rur­gicz­nej są wol­ne una­czy­nio­ne prze­szcze­py kości strzał­ko­wej.
– W przy­pad­ku guzów kości dłu­gich np. udo­wej, pisz­cze­lo­wej czy kości przed­ra­mie­nia, w trak­cie jed­ne­go zabie­gu usu­wa się zmia­nę, a uby­tek zastę­pu­je tkan­ką pobra­ną od tego same­go pacjen­ta – naj­czę­ściej jest to kość strzał­ko­wa. Ope­ra­cja ta wyma­ga zasto­so­wa­nia mikro­sko­pu ope­ra­cyj­ne­go, któ­ry jest nie­zbęd­ny przy zespa­la­niu naczyń tęt­ni­czych i żyl­nych wol­ne­go pła­ta. Są to naczy­nia o śred­ni­cy 1–2 mm, a nici uży­wa­ne do ich łącze­nia są nie­wi­docz­ne gołym okiem. Stąd potrze­ba spe­cja­li­stycz­ne­go sprzę­tu i narzę­dzi, aby z powo­dze­niem prze­pro­wa­dzić taki zabieg. Dzię­ki nie­mu jeste­śmy w sta­nie uchro­nić małe­go pacjen­ta przed ampu­ta­cją koń­czy­ny – wyja­śnia prof. Łukasz Kra­kow­czyk z Naro­do­we­go Insty­tu­tu Onko­lo­gii w Gli­wi­cach, któ­ry współ­pra­cu­je z Insty­tu­tem Mat­ki i Dziec­ka.
Nale­ży pod­kre­ślić, że doświad­cze­nie chi­rur­ga onko­lo­ga nadal jest wio­dą­cym czyn­ni­kiem pozwa­la­ją­cym na pre­cy­zyj­ne i sku­tecz­ne prze­pro­wa­dza­nie ope­ra­cji. Wyko­rzy­sta­nie zaawan­so­wa­ne­go sprzę­tu takie­go jak CUSA — Cavi­tron Ultra­so­nic Sur­gi­cal Aspi­ra­tor, laser czy mikro­skop śród­o­pe­ra­cyj­ny jest bar­dzo pomoc­ne w pre­cy­zyj­nym usu­wa­niu zmian nowo­two­ro­wych, niwe­lo­wa­niu uszko­dze­nia ota­cza­ją­cych je tka­nek oraz zacho­wa­niu mar­gi­ne­sów onko­lo­gicz­nych. Jest to klu­czo­we szcze­gól­nie w przy­pad­ku guzów znaj­du­ją­cych się w trud­no dostęp­nych obsza­rach. Połą­cze­nie doświad­cze­nia chi­rur­ga onko­lo­ga, spraw­ne­go zespo­łu ope­ra­cyj­ne­go i umie­jęt­ne wyko­rzy­sta­nie nowo­cze­sne­go sprzę­tu medycz­ne­go sta­no­wi fun­da­ment sku­tecz­ne­go lecze­nia nowo­two­rów u dzie­ci. Zapew­nia małym pacjen­tom szan­sę na peł­ne wyle­cze­nie i mini­ma­li­zu­je ryzy­ko nawro­tu cho­ro­by – pod­kre­śla prof. Anna Raci­bor­ska, Kie­row­nik Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży w Insty­tu­cie Mat­ki i Dziec­ka.
Postęp w chi­rur­gii nowo­two­rów kości u dzie­ci jest ogrom­ny. Dzię­ki nowo­cze­snym meto­dom oszczę­dza­ją­cym coraz rza­dziej dzie­ci nara­żo­ne są na ampu­ta­cję koń­czy­ny, mają za to dużo więk­sze szan­se na powrót do zdro­wia i nie­ogra­ni­czo­ną mobil­ność. Nale­ży pamię­tać tak­że, jak waż­ny jest wybór ośrod­ka lecze­nia, któ­ry posia­da doświad­cze­nie i wie­dzę na temat tera­pii tego rodza­ju cho­rób u dzie­ci. Dzię­ki cią­głe­mu dosko­na­le­niu przez chi­rur­gów i onko­lo­gów metod lecze­nia guzów kości, naj­młod­si pacjen­ci w Pol­sce mogą korzy­stać z opie­ki na naj­wyż­szym, świa­to­wym pozio­mie.

[1] https://imid.med.pl/pl/dzialalnosc-kliniczna/kliniki-i-oddzialy/kliniki/klinika-onkologii-i-chirurgii-onkologicznej/mi%C4%99sak-kosciopochodny