Suplementacja magnezem u kobiet

mgr Anna Ber­na­ciak, dia­gno­sta labo­ra­to­ryj­ny

Magnez jest jed­nym z naj­waż­niej­szych pier­wiast­ków wystę­pu­ją­cych w ludz­kim orga­ni­zmie.

Jest akty­wa­to­rem ponad 300 reak­cji enzy­ma­tycz­nych, przez co utrzy­mu­je home­osta­zę mine­ral­ną orga­ni­zmu.

Zwięk­sza gęstość mine­ral­ną kości oraz wpły­wa na prze­wod­nic­two ner­wo­wo-mię­śnio­we. Śred­nie zapo­trze­bo­wa­nie (ang. Esti­ma­ted Ave­ra­ge Requ­ire­ment, EAR) na magnez u kobiet w prze­dzia­le wie­ko­wym 19–30 lat wyno­si 255 mg/dobę i wzra­sta odpo­wied­nio u kobiet w cią­ży oscy­lu­jąc w gra­ni­cach 300–355 mg/dobę, oraz u kobiet kar­mią­cych pier­sią 265–300 mg/dobę. Jed­nak zgod­nie z reko­men­da­cją Insty­tu­tu Żyw­no­ści i Żywie­nia zale­ca­ne jest wyż­sze dobo­we spo­ży­cie magne­zu (ang. Recom­men­ded Die­ta­ry Allo­wan­ce, RDA) w poszcze­gól­nych gru­pach wie­ko­wych.

Tab. 1. Śred­nie zapo­trze­bo­wa­nie (EAR) oraz zale­ca­ne spo­ży­cie (RDA) magne­zu w gru­pach wie­ko­wych osób doro­słych ¹

WIEK	EAR (mg/24h)	RDA(mg/24h)
Kobie­ty
18–19	300	360
19–30	255	310
>30	265	320
Kobie­ty w cią­ży
18–19	355	400
>19	300	360
Kobie­ty kar­mią­ce pier­sią
18–19	300	360
>19	265	320

Nie­do­bór magne­zu uwa­run­ko­wa­ny jest wie­lo­ma czyn­ni­ka­mi i może współ­ist­nieć z zabu­rze­niem rów­no­wa­gi pota­su, fos­fo­ra­nów, sodu i wap­nia.

Naj­częst­sze obja­wy hipo­ma­gne­ze­mii (nie­do­bo­ru magne­zu) to m.in. osła­bie­nie, depre­sja, łatwa męcz­li­wość, wypa­da­nie wło­sów, próch­ni­ca zębów, ból gło­wy, spa­dek kon­cen­tra­cji, bole­sne skur­cze łydek.

Nie­któ­re bada­nia kli­nicz­ne prze­pro­wa­dzo­ne na gru­pie kobiet cię­żar­nych, u któ­rych ist­nie­je ryzy­ko wystą­pie­nia nad­ci­śnie­nia cią­żo­we­go, dowo­dzą o korzyst­nym wpły­wie dodat­ko­wej suple­men­ta­cji magne­zem, co może chro­nić przed ryzy­kiem wystą­pie­nia groź­ne­go dla życia mat­ki i pło­du sta­nu prze­drzu­caw­ko­we­go (zatru­cie cią­żo­we, gesto­za).

Suple­men­ta­cja tym pier­wiast­kiem zapo­bie­ga uro­dze­niu się nowo­rod­ków z niską masą uro­dze­nio­wą i sku­tecz­nie może chro­nić przed przed­wcze­snym poro­dem. Z kolei w gru­pie kobiet w okre­sie oko­ło­me­no­pau­zal­nym i post­me­no­pau­zal­nym, u któ­rych obser­wu­je się znacz­ny nie­do­bór mine­ra­łów i spa­dek gęsto­ści kość­ca pre­dys­po­nu­ją­ce­go do oste­opo­ro­zy, reko­men­do­wa­na jest suple­men­ta­cja magne­zem.

Znacz­ny spa­dek pozio­mu magne­zu może hamo­wać syn­te­zę i uwal­nia­nie para­thor­mo­nu, pro­wa­dząc do hipo­kal­ce­mii i nie­do­bo­ru wita­mi­ny D3, w kon­se­kwen­cji przy­czy­nia­jąc się do demi­ne­ra­li­za­cji kości.

Według naj­now­szych badań sto­su­jąc suple­men­ta­cję magne­zem, w 80 % przy­pad­kach oste­opo­ro­zy może­my zwięk­szyć gęstość kości oraz zmniej­szyć utra­tę masy kost­nej, któ­ra zapo­bie­gnie przed nie­po­żą­da­ny­mi zła­ma­nia­mi kości.

Przy­swa­jal­ność magne­zu w spo­ży­wa­nych przez czło­wie­ka pokar­mach jest dużo lep­sza niż w suple­men­tach die­ty.

Naj­lep­szym źró­dłem magne­zu są zie­lo­ne warzy­wa liścia­ste, warzy­wa strącz­ko­we (faso­la, groch, soja), pro­duk­ty zbo­żo­we (kasza jagla­na, gry­cza­na) oraz orze­chy.

Do pozo­sta­łych pro­duk­tów boga­tych w magnez zali­cza­my gorz­ką cze­ko­la­dę, kakao, bana­ny, rodzyn­ki, mię­so i prze­two­ry mlecz­ne.

Ponad­to wita­mi­ny B6, D3, lak­to­za, selen oraz hor­mo­ny takie jak para­thor­mon i insu­li­na popra­wia­ją wchła­nia­nie magne­zu.

Z kolei do pro­duk­tów obni­ża­ją­cych poziom magne­zu w orga­ni­zmie zali­cza­my kawę, her­ba­tę oraz alko­hol. Zna­czą­co wchła­nia­nie magne­zu mogą obni­żać rów­nież die­ta boga­to­fos­fo­ra­no­wa, duża zawar­tość wol­nych kwa­sów tłusz­czo­wych, szcza­wia­nów, meta­li cięż­kich i flu­or.

Pre­pa­ra­ty magne­zu wystę­pu­ją­ce w posta­ci suple­men­tów die­ty, leków dostęp­nych bez recep­ty i na recep­tę, pole­ca­ne są szcze­gól­nie kobie­tom w okre­sie cią­ży i lak­ta­cji, oraz w okre­sie oko­ło­me­no­pau­zal­nym.

Tab. 2. Związ­ki magne­zu zawar­te w suple­men­tach die­ty, lekach dostęp­nych bez recep­ty oraz lekach dostęp­nych na recep­tę ¹

NIEORGANICZNE	ORGANICZNE	CHELATY	ZWIĄZKI MAGNEZU ZAWARTE W LEKACH DOSTĘPNYCH BEZ RECEPTY	ZWIĄZKI MAGNEZU ZAWARTE W LEKACH DOSTĘPNYCH NA RECEPTĘ
Chlo­rek magne­zu Fos­fo­ran magne­zu Siar­czan magne­zu Tle­nek magne­zu Węglan magne­zu Wodo­ro­tle­nek magne­zu	Bursz­ty­nian magne­zu Cytry­nian magne­zu Jabł­czan magne­zu Mle­czan magne­zu Octan magne­zu L‑pidolan magne­zu Piro­gro­nian magne­zu	Digli­cy­nian magne­zu Gli­ce­ro­fos­fo­ran magne­zu L‑askorbinian magne­zu L‑lizynian magne­zu Tau­ry­nian ace­ty­lu magne­zu Tau­ry­nian magne­zu	Chlo­rek magne­zu Cytry­nian magne­zu Glu­ko­nian magne­zu Mle­czan magne­zu Tle­nek magne­zu Węglan magne­zu Wodo­ro­tle­nek magne­zu	Siar­czan magne­zu Wodo­ro­aspa­ra­gi­nian magne­zu

Skla­sy­fi­ko­wa­ne powy­żej pre­pa­ra­ty magne­zu róż­nią się mię­dzy sobą ilo­ścią jonów magne­zu, rodza­jem soli oraz dodat­kiem wita­mi­ny B6, któ­ra zwięk­sza wchła­nia­nie i trans­port magne­zu.

Według badań kli­nicz­nych, lep­szą sku­tecz­ność wyka­zu­ją pre­pa­ra­ty orga­nicz­ne magne­zu, jak cytry­nian i glu­ko­nian w prze­ci­wień­stwie do soli nie­orga­nicz­nych, ze wzglę­du na więk­szą przy­swa­jal­ność magne­zu.

Na ryn­ku dostęp­ne są rów­nież pre­pa­ra­ty w posta­ci che­la­tów i pseu­do­che­la­tów, któ­rych sku­tecz­ność sto­so­wa­nia nie zosta­ła do koń­ca potwier­dzo­na.

Pre­pa­ra­ty magne­zu naj­le­piej przyj­mo­wać pod­czas posił­ku.

Piśmien­nic­two:

1. Wyski­da K, Chu­dek J. Suple­men­ta­cja doust­na magne­zu-wska­za­nia, prze­ciw­ska­za­nia, sytu­acje nie­jed­no­znacz­ne. Med Dypl 2016;3: 12–17.

2. Kar­mań­ska A, Stań­czak A, Kar­wow­ski B. MAGNEZ AKTUALNY STAN WIEDZY. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL.-XLVIII 2015;4:677–689.

3. Vero­ne­se N, Demur­tas J, Peso­lil­lo G, Celot­to S, Bar­ni­ni T, Calu­si G, Caru­so MG, Notar­ni­co­la M, Red­da­vi­de R, Stubbs B, Sol­mi M, Mag­gi S, Vaona A, Firth J, Smith L, Koy­ana­gi A, Domi­ni­gu­ez L, Bar­ba­gal­lo M. Magne­sium and health out­co­mes: an umbrel­la review of sys­te­ma­tic reviews and meta-ana­ly­ses of obse­rva­tio­nal and inte­rven­tion stu­dies. EUR J NUTR 2019; DOI: 10.1007/s00394-019–01905‑w

4. Bul­lar­bo M, Mat­t­son H, Bro­man AK, Ödman N, Nie­lsen TF. Magne­sium Sup­ple­men­ta­tion and Blo­od Pres­su­re in Pre­gnan­cy: A Double-Blind Ran­do­mi­zed Mul­ti­cen­ter Stu­dy. J Pre­gnan­cy 2018, Artic­le ID 4843159.

5. Mah­da­vi-Roshan M, Ebra­hi­mi M, Ebra­hi­mi A. Cop­per, magne­sium, zinc and cal­cium sta­tus in oste­ope­nic and oste­opo­ro­tic post-meno­pau­sal women. Clin Cases Miner Bone Metab 2015; 12(1):18–21.

6. Szym­czyk H. Magnez – pier­wia­stek nie­zbęd­ny do pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia orga­ni­zmu. Far­ma­cja Współ­cze­sna 2016; 9: 217–223.

7. Plat­ta A. Rola żywie­nia w pro­fi­lak­ty­ce i lecze­niu oste­opo­ro­zy u kobiet. Zeszy­ty Nauko­we Aka­de­mii Mor­skiej w Gdy­ni 2014; 86: 16–28.