Światowy Dzień Zapalenia Płuc – zaszczep się przeciw pneumokokom

12 listo­pa­da obcho­dzi­my Świa­to­wy Dzień Zapa­le­nia Płuc. To bar­dzo groź­na, czę­sto nie­słusz­nie lek­ce­wa­żo­na cho­ro­ba, któ­ra poważ­nie zagra­ża życiu. Tyl­ko w Pol­sce w 2018 roku była przy­czy­ną śmier­ci ponad 17 tysię­cy osób¹. Co wię­cej, według danych UNICEF, z powo­du zapa­le­nia płuc co 39 sekund na świe­cie umie­ra jed­no dziec­ko.² Eks­per­ci zwra­ca­ją uwa­gę na pro­blem utrzy­mu­ją­cej się wyso­kiej ilo­ści zaka­żeń, któ­re moż­na nie tyl­ko sku­tecz­nie leczyć, ale przede wszyst­kim im zapo­bie­gać.

Zapa­le­nie płuc ma dłu­gą histo­rię: już w sta­ro­żyt­no­ści leka­rze – w tym m.in. Hipo­kra­tes, uzna­wa­ny za ojca medy­cy­ny – przed­sta­wia­li zgod­ny ze współ­cze­sny­mi obser­wa­cja­mi obraz kli­nicz­ny tej cho­ro­by. Choć zosta­ła opi­sa­na jesz­cze przed naszą erą, to dia­gno­za znacz­nie dłu­żej była nie­mal rów­no­znacz­na z wyro­kiem śmier­ci. Jesz­cze w 1965 roku współ­czyn­nik umie­ral­no­ści na zapa­le­nie płuc w gru­pie nie­mow­ląt w Pol­sce wyno­sił 756 na 100 000, nato­miast w 2018 roku – 12,1 na 100 000.³

Mimo coraz lep­szych metod lecze­nia zapa­le­nie płuc wciąż sta­no­wi zagro­że­nie zarów­no dla dzie­ci, jak i osób doro­słych. Czyn­ni­ki ryzy­ka sprzy­ja­ją­ce wystą­pie­niu cho­ro­by to m.in. pale­nie tyto­niu, pode­szły wiek, cukrzy­ca czy prze­wle­kła nie­wy­dol­ność ser­ca. Wśród grup szcze­gól­nie podat­nych na zaka­że­nie eks­per­ci wyróż­nia­ją przede wszyst­kim nie­mow­lę­ta i dzie­ci poni­żej pią­te­go roku życia. Zacho­ro­wa­nie jest dla nich w więk­szo­ści przy­pad­ków rów­no­znacz­ne z poby­tem w szpi­ta­lu. Typo­we obja­wy kli­nicz­ne zapa­le­nia płuc to kaszel, gorącz­ka, dresz­cze, poty i ból w klat­ce pier­sio­wej (zazwy­czaj nasi­la­ją­cy się przy kasz­lu i głę­bo­kim oddy­cha­niu).

Więk­szość dzie­ci prze­cho­dzi w zapa­le­nie płuc ze zwy­kłe­go, wyda­wa­ło­by się nie­po­waż­ne­go, prze­zię­bie­nia, czy też innych cho­rób gór­nych dróg odde­cho­wych, na przy­kład zapa­le­nia oskrze­li – wyja­śnia w roz­mo­wie z por­ta­lem www.zaszczepsiewiedza.pl pedia­tra Ali­cja Sapa­ła-Smo­czyń­ska z Medi­co­ver Pol­ska. – Nie brak jed­nak w mojej prak­ty­ce rów­nież zapa­leń płuc, któ­re nie były poprze­dzo­ne prze­zię­bie­niem. Wte­dy czę­sto mają one etio­lo­gię bak­te­ryj­ną, a towa­rzy­szy im bar­dzo wyso­ka gorącz­ka. Mimo iż w więk­szo­ści przy­pad­ków zapa­le­nia płuc uda­je się po poda­niu odpo­wied­nich leków wyle­czyć, to jed­nak zda­rza­ją się powi­kła­nia, a część z nich, jak na przy­kład nie­wy­dol­ność odde­cho­wa, może oka­zać się bar­dzo groź­na, szcze­gól­nie dla małych dzie­ci. Hospi­ta­li­za­cja dzie­ci, któ­re zacho­ro­wa­ły na zapa­le­nie płuc, zda­rza się, w porów­na­niu z inny­mi cho­ro­ba­mi, dość czę­sto.

Zapa­le­nia płuc dzie­li­my na szpi­tal­ne oraz pozasz­pi­tal­ne. Bak­te­rią, któ­ra powo­du­je ponad 2/3 tych dru­gich jest dwo­in­ka zapa­le­nia płuc (Strep­to­coc­cus pneu­mo­niae). To wyjąt­ko­wo groź­ny drob­no­ustrój — z powo­du zaka­żeń nim wywo­ła­nych co roku umie­ra ponad 1,5 milio­na osób.⁴ Eks­per­ci zwra­ca­ją uwa­gę, że higie­na jest bar­dzo istot­na przy ogra­ni­cza­niu zaka­żeń, jed­nak mycie rąk nie zagwa­ran­tu­je nam ochro­ny przed tak powszech­nie wystę­pu­ją­cą bak­te­rią. Jedy­ną sku­tecz­ną for­mą pro­fi­lak­ty­ki są szcze­pie­nia. Od kil­ku lat szcze­pie­nie prze­ciw pneu­mo­ko­kom jest czę­ścią Pro­gra­mu Obo­wiąz­ko­wych Szcze­pień Ochron­nych. Pamię­taj­my jed­nak, że jest zale­ca­ne tak­że oso­bom doro­słym.

War­to sko­rzy­stać tak­że z pro­fi­lak­ty­ki chro­nią­cej przed gry­pą – zapa­le­nia płuc czę­sto są powi­kła­niem wła­śnie tej cho­ro­by. Uzu­peł­nie­nie szcze­pień jest szcze­gól­nie waż­ne w kon­tek­ście obec­nie trwa­ją­cej pan­de­mii.