Trwa kampania ℗OKAŻ SERCE, która zwraca uwagę na problem zbyt późnego diagnozowania nowotworów u dzieci

Rocz­nie w Pol­sce nowo­twór zło­śli­wy jest dia­gno­zo­wa­ny u ok. 1100–1200 dzie­ci¹. Naj­czę­ściej roz­po­zna­wa­ne są bia­łacz­ki, nowo­two­ry ukła­du krwio­twór­cze­go, guzy mózgu oraz inne nowo­two­ry lite, jak m.in. neu­ro­bla­sto­ma, mię­sa­ki czy guzy kości. Nie­cha­rak­te­ry­stycz­ne obja­wy lub ukry­ty począ­tek cho­ro­by spra­wia­ją, że u ponad poło­wy przy­pad­ków dia­gno­za jest sta­wia­na dopie­ro w zaawan­so­wa­nym sta­dium. Na pro­blem zwra­ca uwa­gę Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej dla Dzie­ci i Mło­dzie­ży Insty­tu­tu Mat­ki i Dziecka, któ­ra zaini­cjo­wa­ła kam­pa­nię spo­łecz­ną ℗OKAŻ SERCE.

Zło­śli­we nowo­two­ry dzie­cię­ce są kla­sy­fi­ko­wa­ne jako cho­ro­by rzad­kie i róż­nią się od tych wystę­pu­ją­cych wśród doro­słych. U 92 pro­cent małych pacjen­tów mają one pocho­dze­nie nie­na­błon­ko­we², co spra­wia, że uży­wa­nie okre­śle­nia „rak” w odnie­sie­niu do nich jest nie­po­praw­ne. Rakiem są jedy­nie zło­śli­we nowo­two­ry nabłon­ko­we, a więc te doty­czą­ce głów­nie osób doj­rza­łych. Choć cho­ro­ba nowo­two­ro­wa u dzie­ci budzi lęk, to ich roko­wa­nia są z regu­ły lep­sze niż doro­słych. Wyle­czal­ność zale­ży głów­nie od momen­tu dia­gno­zy, rodza­ju nowo­two­ru i sta­dium zaawan­so­wa­nia, ale śred­nio sza­cu­je się ją na ok. 70–80 pro­cent.³ Jak zatem wyglą­da roz­po­zna­nie cho­ro­by nowo­two­ro­wej u dzie­ci i jej lecze­nie?

Od symp­to­mów do dia­gno­zy

Wcze­sna dia­gno­za daje więk­szą szan­sę na powrót do zdro­wia dziec­ka i lep­szą jakość jego życia, ale u ponad poło­wy dzie­cię­cych pacjen­tów jest ona sta­wia­na w zaawan­so­wa­nym sta­dium. Jakie są tego przy­czy­ny? Obja­wy nowo­two­rów u dzie­ci i mło­dzie­ży nie są typo­we i bywa­ją mylo­ne z inny­mi cho­ro­ba­mi czy dole­gli­wo­ścia­mi, przez co nie­ste­ty zda­rza się, że są baga­te­li­zo­wa­ne. Wśród tych symp­to­mów wystę­pu­ją m.in. zabu­rze­nia rów­no­wa­gi, ból koń­czyn czy utra­ta masy cia­ła, uzna­wa­ne cza­sa­mi za „uro­ki” doj­rze­wa­nia. Co wię­cej, nie każ­dy nowo­twór od razu daje o sobie znać – w przy­pad­ku mię­sa­ków kości bywa, że o ich wystę­po­wa­niu dowia­du­je­my się przy oka­zji zła­ma­nia nie­współ­mier­ne­go do siły ura­zu. Nie bez zna­cze­nia jest też szyb­ki roz­wój cho­ro­by u dzie­ci, dla­te­go tak waż­na jest obser­wa­cja pocie­chy i spraw­na kon­sul­ta­cja ze spe­cja­li­stą, jeśli jej stan zdro­wia budzi podej­rze­nia. Klu­czem do roz­po­czę­cia dzia­łań w kie­run­ku dia­gno­sty­ki jest wła­śnie dokład­ny i szcze­gó­ło­wy wywiad lekar­ski.

– Pedia­tra na pod­sta­wie obja­wów, wywia­du i pod­sta­wo­wych wyni­ków może zle­cić dodat­ko­we bada­nia lub skie­ro­wać pacjen­ta do spe­cja­li­sty, któ­ry zaj­mie się szcze­gó­ło­wą dia­gno­zą. Bada­nia wyko­ny­wa­ne w ośrod­kach onko­lo­gicz­nych dzie­li się na obra­zo­we i labo­ra­to­ryj­ne. Nie ist­nie­je jed­nak jed­na uni­wer­sal­na meto­da dia­gno­stycz­na – dużą sku­tecz­ność wyka­zu­je łącze­nie róż­nych tech­nik. Wła­ści­wa dia­gno­za ma ogrom­ny wpływ na dopa­so­wa­nie lecze­nia i jego rezul­ta­ty, ale już na eta­pie wstęp­ne­go roz­po­zna­nia, zle­ca­nia badań i pro­ce­dur leka­rze zwra­ca­ją uwa­gę na ich wpływ na przy­szłe zdro­wie dziec­ka. Mamy świa­do­mość, że w przy­pad­ku dzie­cię­ce­go pacjen­ta onko­lo­gicz­ne­go ma on przed sobą per­spek­ty­wę jesz­cze kil­ku­dzie­się­ciu lat życia, dla­te­go uwzględ­nia­my ewen­tu­al­ne odle­głe skut­ki czy powi­kła­nia zwią­za­ne z pro­ce­sem dia­gno­sty­ki – tłu­ma­czy prof. Anna Raci­bor­ska, Kie­row­nik Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży w Insty­tu­cie Mat­ki i Dziec­ka.

Lecze­nie nowo­two­rów u dzie­ci i mło­dzie­ży

W tera­pii prze­ciw­no­wo­two­ro­wej dzie­ci i mło­dzie­ży sto­su­je się che­mio­te­ra­pię, radio­te­ra­pię, lecze­nie ope­ra­cyj­ne oraz prze­szczep szpi­ku. Dobór poszcze­gól­nych metod może być róż­ny i zale­ży m.in. od rodza­ju nowo­two­ru. Dodat­ko­wo w wybra­nych ośrod­kach, jak np. w Insty­tu­cie Mat­ki i Dziec­ka, pacjen­ci mogą też zostać zakwa­li­fi­ko­wa­ni do udzia­łu w bada­niach kli­nicz­nych. O tym, jak będzie prze­bie­gać lecze­nie oraz któ­re meto­dy zosta­ną wpro­wa­dzo­ne decy­du­je kon­sy­lium lekar­skie – w przy­pad­ku nowo­two­rów dzie­cię­cych nie­rzad­ko sto­su­je się kura­cję sko­ja­rzo­ną. Wła­śnie dla­te­go, tak waż­ny jest wybór pla­ców­ki, któ­ra zapew­nia doświad­czo­ny, wykwa­li­fi­ko­wa­ny zespół i wie­lo­dy­scy­pli­nar­ną opie­kę.

Dzie­ci i mło­dzież ze wzglę­du na spraw­niej­sze funk­cjo­no­wa­nie narzą­dów i nie­wy­stę­po­wa­nie dodat­ko­wych obcią­żeń są pod­da­wa­ne czę­sto inten­syw­niej­szej tera­pii niż pacjen­ci doro­śli. Co wię­cej, ich tole­ran­cja na lecze­nie jest lep­sza niż u osób doj­rza­łych, ale nie ozna­cza to, że pro­ces jest łatwy i przy­jem­ny. Dzie­cię­cy pacjen­ci onko­lo­gicz­ni to praw­dzi­wi boha­te­ro­wie, któ­rzy oprócz cho­ro­by mie­rzą się z nie­przy­jem­ny­mi skut­ka­mi ubocz­ny­mi lecze­nia, stra­chem i tęsk­no­tą. Wła­śnie dla­te­go rów­no­cze­śnie z tera­pią wpro­wa­dza się m.in. leki prze­ciw­wy­miot­ne, prze­ciw­bó­lo­we czy prze­ciw­lę­ko­we, któ­re mają zmniej­szyć dys­kom­fort, a przez cały okres lecze­nia opie­ką ota­cza­ją ich dodat­ko­wo psy­cho­lo­go­wie i reha­bi­li­tan­ci. W zależ­no­ści od rodza­ju nowo­two­ru, jego sta­dium i roko­wań lecze­nie trwa śred­nio od 12 do 24 mie­się­cy.

Trwa kam­pa­nia spo­łecz­na ℗OKAŻ SERCE

W związ­ku z obcho­dzo­nym 15 lute­go Mię­dzy­na­ro­do­wym Dniem Wal­ki z Nowo­two­ra­mi Dzie­cię­cy­mi ruszy­ła kam­pa­nia ℗OKAŻ SERCE. Jej celem jest zwięk­sze­nie świa­do­mo­ści spo­łecz­nej doty­czą­cej nowo­two­rów dzie­cię­cych i ich wcze­snej wykry­wal­no­ści, a tak­że oka­za­nie wspar­cia dla dzie­ci i mło­dzie­ży bory­ka­ją­cych się z nowo­two­ra­mi. Akcja trwa w mediach spo­łecz­no­ścio­wych w dniach od 15 do 22 lute­go, a dołą­czyć do niej może każ­dy zain­te­re­so­wa­ny. Jak to zro­bić? Wystar­czy dodać zdję­cie dło­ni zło­żo­nych w ser­ce na swój pro­fil, dodać hasz­ta­gi #pokaz­ser­ce #onko­imid i zapro­sić do dołą­cze­nia do akcji przy­naj­mniej jed­ną oso­bę. Orga­ni­za­to­rem ini­cja­ty­wy jest Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży Insty­tu­tu Mat­ki i Dziec­ka – naj­star­szy, wyso­ko­spe­cja­li­stycz­ny ośro­dek dzie­cię­ce­go lecze­nia onko­lo­gicz­ne­go w Pol­sce.

– Nowo­two­ry dzie­cię­ce to temat trud­ny, czę­sto wzbu­dza­ją­cy strach, szcze­gól­nie u rodzi­ców. Nie moż­na go jed­nak lek­ce­wa­żyć tym bar­dziej, że jest to pod­stęp­na, szyb­ko roz­wi­ja­ją­ca się cho­ro­ba, któ­rej obja­wy łatwo przy­pi­sać do innych dole­gli­wo­ści. Wła­śnie dla­te­go star­tu­je­my z kam­pa­nią ℗OKAŻ SERCE, w któ­rej zwra­ca­my uwa­gę na pro­blem póź­nej wykry­wal­no­ści oraz wspie­ra­my pacjen­tów onko­lo­gicz­nych i ich rodzi­ny. Oso­bom, któ­rych doty­ka cho­ro­ba nowo­two­ro­wa towa­rzy­szy poczu­cie samot­no­ści, nie­zro­zu­mie­nia, dla­te­go zachę­ca­my wszyst­kich do dołą­cze­nia do akcji i poka­za­nia im, że nie są sami. Rów­no­le­gle z kam­pa­nią spo­łecz­ną będzie­my pro­wa­dzić dzia­ła­nia edu­ka­cyj­ne w mediach, aby zwięk­szyć wie­dzę spo­łe­czeń­stwa nt. onko­lo­gii dzie­cię­cej – mówi prof. Anna Raci­bor­ska z Insty­tu­tu Mat­ki i Dziec­ka.

Hono­ro­wy patro­nat nad kam­pa­nią objął Rzecz­nik Praw Dziec­ka. Do akcji włą­czył się rów­nież Spe­ed­ma­il, któ­ry wyko­rzy­stu­jąc moż­li­wo­ści sys­te­mu pocz­to­we­go, w celu pro­mo­cji kam­pa­nii naniósł ser­ce – sym­bol akcji na mapę War­sza­wy. Kam­pa­nię wspie­ra tak­że Manu­fak­tu­ra Cze­ko­la­dy i Kon­ti­go, któ­rzy dostar­czy­li upo­min­ki pacjen­tom Kli­ni­ki Onko­lo­gii IMiD. W akcję zaan­ga­żo­wa­li się też restau­ra­cja Nova Wola, dys­try­bu­tor opa­ko­wań RAJA Pol­ska, Egur­ro­la Dan­ce Stu­dio, Insty­tut Moni­to­ro­wa­nia Mediów S.A. (IMM), Good One PR i agen­cja gra­ficz­na Diea. Patro­nat medial­ny nad ini­cja­ty­wą obję­li: Radio RMF FM i por­tal twojezdrowie.rmf24.pl, zdrowie.wprost.pl, ohme.pl, mjakmama24.pl, poradnikzdrowie.pl, rynekzdrowia.pl, zwrotnikraka.pl, medonet.pl, Puls Medy­cy­ny i konsylium24.pl.

Kli­ni­ka Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży Insty­tu­tu Mat­ki i Dziec­ka (IMiD)

Naj­star­sza w Pol­sce, wyso­ko­spe­cja­li­stycz­na Kli­ni­ka onko­lo­gicz­na dla dzie­ci i mło­dzie­ży zlo­ka­li­zo­wa­na w War­sza­wie. Inter­dy­scy­pli­nar­ny, doświad­czo­ny zespół Kli­ni­ki pro­wa­dzi peł­ną dia­gno­sty­kę i kom­plek­so­we lecze­nie nowo­two­rów u dzie­ci od okre­su pło­do­we­go do 25. roku życia z całe­go kra­ju. Spe­cja­li­zu­je się w zakre­sie lecze­nia guzów litych poza ośrod­ko­wym ukła­dem ner­wo­wym oraz histio­cy­toz. Kli­ni­ka jest ośrod­kiem refe­ren­cyj­nym w lecze­niu oszczę­dza­ją­cym, umoż­li­wia­ją­cym ura­to­wa­nie koń­czy­ny cho­re­mu dziec­ku. Do 2023 r. wyko­na­no ponad 800 zabie­gów wsz­cze­pia­nia endo­pro­tez, tak­że tych wydłu­ża­nych mecha­nicz­nie lub w wyni­ku dzia­ła­nia pola elek­tro­ma­gne­tycz­ne­go. Naj­młod­szy pacjent, u któ­re­go wyko­na­no taki zabieg miał 8 mie­się­cy. Zespół Kli­ni­ki pro­wa­dzi tak­że dzia­łal­ność nauko­wą – m.in. nie­ko­mer­cyj­ne bada­nia kli­nicz­ne doty­czą­ce lecze­nia guzów litych u dzie­ci.

Dr hab. n. med., prof. IMID Anna Raci­bor­ska

Spe­cja­list­ka pedia­trii, onko­lo­gii i hema­to­lo­gii dzie­cię­cej. Jest absol­went­ką II Wydzia­łu Lekar­skie­go Aka­de­mii Medycz­nej w War­sza­wie (obec­nie War­szaw­ski Uni­wer­sy­tet Medycz­ny), a tak­że absol­went­ką wydzia­łu Reha­bi­li­ta­cji Rucho­wej Aka­de­mii Wycho­wa­nia Fizycz­ne­go w War­sza­wie. Od 2003 jest zwią­za­na z Insty­tu­tem Mat­ki i Dziec­ka w War­sza­wie, gdzie od 2017 peł­ni funk­cję kie­row­ni­ka Kli­ni­ki Onko­lo­gii i Chi­rur­gii Onko­lo­gicz­nej Dzie­ci i Mło­dzie­ży, a tak­że człon­ka Rady Nauko­wej IMiD. Jed­nym z głów­nych celów jej pra­cy zawo­do­wej jest popra­wa wyni­ków lecze­nia pier­wot­nych nowo­two­rów kości oraz cho­rób z krę­gu histio­cy­toz. Anna Raci­bor­ska jest otwar­tą i łamią­cą ste­reo­ty­py lekar­ką, a onko­lo­gia dzie­cię­ca jest jej pasją. W swo­jej pra­cy łączy doświad­cze­nie dyna­micz­nej i rze­czo­wej spe­cja­list­ki z empa­tią kobie­ty i mat­ki.