Chcesz zostać potencjalnym dawcą szpiku? Sprawdź jakie warunki musisz spełnić

Każ­dy z nas nosi w sobie nie­zwy­kły lek, któ­re­go nie moż­na wytwo­rzyć w labo­ra­to­rium – krwio­twór­cze komór­ki macie­rzy­ste. Na ich prze­szcze­pie­nie od daw­cy nie­spo­krew­nio­ne­go cze­ka w Pol­sce 800 osób rocz­nie, dla któ­rych to jedy­na szan­sa na powrót do zdro­wia lub nawet ura­to­wa­nie życia. Fun­da­cja DKMS, roz­po­czy­na­jąc Mie­siąc Świa­do­mo­ści Idei Daw­stwa Szpi­ku przy­po­mi­na, że reje­stra­cja w bazie poten­cjal­nych daw­ców to szyb­ki i pro­sty krok, któ­ry nic nas nie kosz­tu­je, a któ­ry może spra­wić, że ktoś usły­szy te naj­waż­niej­sze sło­wa: „zna­lazł się Twój daw­ca”. Jakie warun­ki musi­my speł­nić, by dołą­czyć do ponad 2,3 milio­nów poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku?

Masz od 18 do 55 lat? Możesz zostać potencjalnym dawcą

Do bazy poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku mogą zare­je­stro­wać się oso­by w wie­ku 18–55 lat. Dol­na gra­ni­ca wyni­ka z kwe­stii praw­nych. Oso­ba dołą­cza­ją­ca do reje­stru daw­ców musi być peł­no­let­nia, w peł­ni świa­do­mie i odpo­wie­dzial­nie pod­jąć decy­zję o włą­cze­niu się w ideę daw­stwa szpi­ku. To nie­zwy­kle istot­ne, ponie­waż daw­stwo szpi­ku to pięk­ny bez­in­te­re­sow­ny gest, ale też pew­ne­go rodza­ju dekla­ra­cja, że jeśli po dru­giej stro­nie w potrze­bie znaj­dzie się pacjent, dla któ­re­go być może będzie­my jedy­ną szan­są na poko­na­nie cho­ro­by, to pod­trzy­ma­my swo­ją goto­wość do pomo­cy.

Gór­na gra­ni­ca zwią­za­na jest ze stro­ną medycz­ną. Wraz z wie­kiem rośnie ryzy­ko wystą­pie­nia u nas cho­rób prze­wle­kłych, któ­re mogły­by utrud­nić pobra­nie krwio­twór­czych komó­rek macie­rzy­stych.

Prze­dział 18–55 lat to kom­pro­mis. Łączy świa­do­mą i odpo­wie­dzial­ną decy­zję z bez­pie­czeń­stwem całe­go pro­ce­su pobra­nia oraz sku­tecz­no­ścią lecze­nia bior­cy.

Dobry stan zdrowia, prawidłowa waga 

Poten­cjal­nym daw­cą szpi­ku może zostać każ­da oso­ba, któ­rej ogól­ny stan zdro­wia jest dobry a wystę­pu­ją­ce ewen­tu­al­nie cho­ro­by prze­wle­kłe – łagod­ne, dobrze kon­tro­lo­wa­ne i sta­bil­ne.

Bez­względ­ny­mi prze­ciw­wska­za­nia­mi dla daw­stwa — z uwa­gi na ryzy­ko i dla daw­cy i dla bior­cy — są:

· cukrzy­ca (wyją­tek sta­no­wi cukrzy­ca cią­żo­wa, o ile minę­ła po poro­dzie),

· cho­ro­ba nowo­two­ro­wa (prze­by­ta lub czyn­na). Cho­ro­by u człon­ków rodzi­ny nie sta­no­wią wyklu­cze­nia,

· cho­ro­by endo­kry­no­lo­gicz­ne — nad­czyn­ność tar­czy­cy (z wyjąt­kiem lecze­nia rady­kal­ne­go), cho­ro­ba Cushin­ga,

· cho­ro­by ukła­du ser­co­wo-naczy­nio­we­go — np. zawał ser­ca, zato­ro­wość płuc­na, migo­ta­nie przed­sion­ków, prze­by­ta zakrze­pi­ca żył głę­bo­kich, tęt­niak aor­ty, udar,

· cho­ro­by auto­im­mu­no­lo­gicz­ne — np. wrzo­dzie­ją­ce zapa­le­nia jeli­ta gru­be­go, cho­ro­ba Leśniow­skie­go-Croh­na, mia­ste­nia, stward­nie­nie roz­sia­ne, ostre roz­sia­ne zapa­le­nie mózgu i rdze­nia, łusz­czy­co­we zapa­le­nie sta­wów, cho­ro­ba Gra­ve­sa-Base­do­va, nie­do­krwi­stość auto­im­mu­no­he­mo­li­tycz­na,

· cho­ro­by tkan­ki łącz­nej (reu­ma­to­idal­ne zapa­le­nie sta­wów, stward­nie­nie roz­sia­ne itd.),

· cho­ro­by ukła­du ner­wo­we­go — cho­ro­ba Par­kin­so­na, cho­ro­ba Hun­ting­to­na, cho­ro­by złą­cza ner­wo­wo-mię­śnio­we­go, cho­ro­ba, Creutz­feld­ta-Jako­ba, zabu­rze­nia napa­do­we — np. epi­lep­sja,

· cho­ro­by krwi i szpi­ku — tala­se­mia, sfe­ro­cy­to­za, ane­mia apla­stycz­na, hemo­fi­lia oraz zabu­rze­nia krze­pli­wo­ści krwi — np. trom­bo­fi­lia,

· cho­ro­by zakaź­ne – wiru­so­we zapa­le­nie wątro­by (żół­tacz­ka) typu B i C, HIV (AIDS)

· cięż­kie posta­cie ast­my oskrze­lo­wej,

· daw­ca­mi nie zosta­ną rów­nież oso­by uza­leż­nio­ne od alko­ho­lu, nar­ko­ty­ków i leków odu­rza­ją­cych (wyjąt­kiem jest wie­lo­let­ni okres trwa­łej abs­ty­nen­cji bez roz­po­zna­nia narzą­do­wych powi­kłań wyni­ka­ją­cych z prze­by­te­go uza­leż­nie­nia).

Waż­ne są rów­nież para­me­try takie jak­pra­wi­dło­wa masa cia­ła i BMI. Daw­cą może zostać oso­ba, któ­rej BMI jest powy­żej 16,5 i nie wyż­sze niż 40. Według zale­ceń Świa­to­wej Orga­ni­za­cji Daw­ców Szpi­ku (WMDA) oty­łość z BMI powy­żej 40 jest prze­ciw­wska­za­niem do reje­stra­cji i kwa­li­fi­ka­cji daw­cy do odda­nia komó­rek macie­rzy­stych.

Lista prze­ciw­wska­zań może wyda­wać się dłu­ga, ale bez­pie­czeń­stwo daw­cy w pro­ce­du­rze odda­nia szpi­ku jest prio­ry­te­tem. War­to pod­kre­ślić, że stan zdro­wia każ­de­go daw­cy jest szcze­gó­ło­wo spraw­dza­ny przed przy­stą­pie­niem do dona­cji, a wszel­kie wąt­pli­wo­ści są wery­fi­ko­wa­ne i oce­nia­ne indy­wi­du­al­nie.

– mówi dr Tigran Toro­sian, Dyrek­tor Medycz­ny Fun­da­cji DKMS

Piercing, tatuaż, makijaż permanentny — to nie wyklucza!

Tatu­aż czy takie zabie­gi jak pier­cing lub maki­jaż per­ma­nent­ny nie sta­no­wią prze­ciw­wska­za­nia do reje­stra­cji w bazie poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku.

Z zosta­nia poten­cjal­nym daw­cą szpi­ku nie wyklu­cza­ją też nie­któ­re scho­rze­nia, do któ­rych nale­żą m.in.:

· niskie ciśnie­nie i nad­ci­śnie­nie, któ­re jest dobrze ure­gu­lo­wa­ne leka­mi,

· wiru­so­we zapa­le­nie wątro­by (żół­tacz­ka) typu A (pokar­mo­wa),

· nie­do­czyn­ność tar­czy­cy, cho­ro­ba Hashi­mo­to,

· aler­gia kon­tro­lo­wa­na leka­mi,

· zespół poli­cy­stycz­nych jaj­ni­ków,

· insu­li­no­opor­ność.

Jeśli mamy jakie­kol­wiek wąt­pli­wo­ści odno­śnie do tego, czy nasz stan zdro­wia pozwa­la na reje­stra­cję w bacie poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku, może­my skon­tak­to­wać się z dzia­łem medycz­nym Fun­da­cji DKMS: medyczne@dkms.pl.

Dawca „na miejscu”

Ogól­na zasa­da doty­czą­ca reje­stra­cji w bazie poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku zakła­da, że mogą do niej dołą­czyć wyłącz­nie oso­by zamiesz­ku­ją­ce dany kraj. Ten sche­mat postę­po­wa­nia doty­czy wszyst­kich baz daw­ców na świe­cie. Poten­cjal­nym daw­cą szpi­ku i komó­rek macie­rzy­stych w bazie Fun­da­cji DKMS może być oso­ba miesz­ka­ją­ca na sta­łe w Pol­sce.

Kry­te­rium to jest nie­zwy­kle istot­ne. Wyni­ka nie tyl­ko z potrze­by sta­łe­go kon­tak­tu z poten­cjal­nym daw­cą, ale przede wszyst­kim – w przy­pad­ku zna­le­zie­nia „bliź­nia­ka gene­tycz­ne­go” – zapew­nie­nia szyb­kie­go i bez­piecz­ne­go pobra­nia mate­ria­łu do prze­szcze­pie­nia. Potwier­dze­nie czy daw­ca zosta­nie zakwa­li­fi­ko­wa­ny do pobra­nia komó­rek może potrwać mie­siąc lub nawet kil­ka­na­ście tygo­dni ze wzglę­du na szcze­gó­ło­we bada­nia oraz stan zdro­wia pacjen­ta. W tym cza­sie kon­takt z poten­cjal­nym daw­cą powi­nien prze­bie­gać bez zakłó­ceń i gwa­ran­to­wać moż­li­wość spraw­ne­go prze­pro­wa­dze­nia wszyst­kich nie­zbęd­nych pro­ce­dur medycz­nych. Jeśli jeste­śmy zare­je­stro­wa­ni w bazie poten­cjal­nych daw­ców, a pla­nu­je­my dłuż­szy, kil­ku­mie­sięcz­ny wyjazd np. na waka­cje lub do pra­cy, war­to powia­do­mić o tym fun­da­cję. Dodat­ko­wo, zgod­nie z pol­skim pra­wem, na czas dona­cji i badań daw­cy przy­słu­gu­ją peł­no­płat­ne dni wol­ne. Jeśli daw­ca wyra­zi chęć, to Fun­da­cja DKMS pomo­że w zała­twie­niu tych for­mal­no­ści z pra­co­daw­cą. Po pobra­niu szpi­ku lub komó­rek macie­rzy­stych daw­ca może otrzy­mać zwol­nie­nie lekar­skie, któ­re – w innym kra­ju – może nie być respek­to­wa­ne.

Rejestracja – prosty sposób, by pomóc

Jeśli pod­ję­li­śmy decy­zję o zosta­niu poten­cjal­nym daw­cą szpi­ku, to już naj­waż­niej­szy krok za nami. Teraz wystar­czy, że zare­je­stru­je­my się w bazie daw­ców.

Naj­szyb­szym spo­so­bem jest reje­stra­cja onli­ne. Wystar­czy wejść na stro­nę http://www.dkms.pl/, wypeł­nić for­mu­larz reje­stra­cyj­ny i zamó­wić bez­płat­ny pakiet do samo­dziel­ne­go pobra­nia wyma­zu z wewnętrz­nej stro­ny policz­ka. Prze­sył­ka od Fun­da­cji DKMS jest wysy­ła­na Pocz­tą Pol­ską w cią­gu 2 dni od zamó­wie­nia pakie­tu. Po otrzy­ma­niu pakie­tu pobie­ra­my wymaz z wewnętrz­nej stro­ny policz­ka, zgod­nie z instruk­cją, któ­rą znaj­dzie­my w prze­sył­ce, a tak­że uzu­peł­nia­my i pod­pi­su­je­my załą­czo­ny for­mu­larz. Na koniec odsy­ła­my pakiet na adres Fun­da­cji DKMS w koper­cie zwrot­nej dołą­czo­nej do prze­sył­ki. Wystar­czy wrzu­cić ją do skrzyn­ki pocz­to­wej — nie trze­ba stać w kolej­ce! Pobra­ny przez nas wymaz zosta­nie prze­ba­da­ny, a następ­nie wyni­ki wraz z naszy­mi dany­mi zosta­ną wpro­wa­dzo­ne do bazy daw­ców. Pro­ces ten trwa ok. 3 mie­się­cy, a na jego zakoń­cze­nie otrzy­ma­my od Fun­da­cji DKMS kar­tę daw­cy szpi­ku, potwier­dza­ją­cą pomyśl­ną reje­stra­cję.

Jeśli możesz – zare­je­struj się! Two­ja obec­ność w bazie poten­cjal­nych daw­ców szpi­ku może być dla kogoś począt­kiem dru­gie­go, zdro­we­go życia.

Wię­cej infor­ma­cji o Fun­da­cji DKMS: http://www.dkms.pl/

***

Misją Fun­da­cji DKMS jest zna­le­zie­nie daw­cy dla każ­de­go pacjen­ta na świe­cie potrze­bu­ją­ce­go prze­szcze­pie­nia krwio­twór­czych komó­rek macie­rzy­stych. Fun­da­cja dzia­ła w Pol­sce od 2008 roku jako Ośro­dek Daw­ców Szpi­ku w opar­ciu o decy­zję Mini­stra Zdro­wia oraz jako nie­za­leż­na orga­ni­za­cja pożyt­ku publicz­ne­go wpi­sa­na do KRS 0000318602. To naj­więk­szy Ośro­dek Daw­ców Szpi­ku w Pol­sce, w któ­rym zare­je­stro­wa­nych jest się ponad 2 mln daw­ców, spo­śród któ­rych ponad 15 000 (maj 2025) odda­ło swo­je krwio­twór­cze komór­ki macie­rzy­ste lub szpik pacjen­tom zarów­no w Pol­sce, jak i na świe­cie, dając im tym samym dru­gą szan­sę na życie. Aby zostać poten­cjal­nym daw­cą, wystar­czy wejść na stro­nę www.dkms.pl i zamó­wić pakiet reje­stra­cyj­ny do domu.